Astma pod lupą

Astma pod lupą

Napad duszności zaczyna się nagle. Chory nie może swobodnie oddychać, staje się blady.Ma uczucie zalegania powietrza w klatce piersiowej. Napad taki ma miejsce najczęściej w nocy, między godzina drugą a szóstą, bez jakichkolwiek wcześniejszych objawów chorobowych.

Chory wtedy siada lub wstaje i napinając mięśnie brzucha stara się wyrzucić powietrze z klatki piersiowej. Często, instynktownie dążąc do uruchomienia wszystkich mięśni oddechowych, opiera się silnie rękoma na stole. Nawet w zimie otwiera okno, by złapać powietrze. Oddech jest krótki. Wydechowi towarzyszy charakterystyczny świst. Tak przebiega atak astmy. Czasami jest mniej gwałtowny, za to może trwać wiele dni lub powtarzać się przez dłuższy czas.

Astma – ciekawostki

Na astmę, zwaną inaczej dychawicą oskrzelową, cierpią przede wszystkim uczuleniowcy. To przeróżne alergeny są odpowiedzialne za to, że braknie nam tchu i mamy wrażenie, że się dusimy.

Chorują na nią zarówno dzieci, jak i dorośli. Zdarza się, że w okresie dojrzewania niektórzy wyrastają z tej choroby, ale bywa i tak, że odezwie się ona dopiero w późnym wieku. Z astmy wyleczyć się nie można, ale odpowiedni tryb życia może sprawić, że zminimalizujemy ryzyko nawrotów choroby.

Puchowa pościel, kot i jaśminy

Ataki astmy wywołują:

• Roztocza kurzu domowego, maleńkie żyjątka, wielkości pyłków roślin, które gnieżdżą się w łóżkach, żywiąc się łuskami ludzkiego i zwierzęcego naskórka pozostawionego w materacach. Są one w puchowych kołdrach, poduszkach, miękkich meblach, aksamitnych zasłonach, puszystych wykładzinach. Uczuła zwłaszcza kał roztoczy, który unosi się w powietrzu, gdy przewracamy się w czasie snu z boku na bok.

Rada: Śpij pod pościelą odpowiednią dla alergików. Zmieniaj ją raz na tydzień. Materace, koce, kołdry i poduszki wietrz jak najczęściej. Zimą warto je wymrozić. Roztocza można ograniczyć stosując odpowiedni odkurzacz z filtrami. Aby przekonać się o stężeniu alergenów w mieszkaniu, można kupić w aptece test Acarex. Dbaj, aby pomieszczenie do nauki i pracy było zawsze wietrzone; nie powinno się w nim palić papierosów.

• Alergeny pochodzenia roślinnego: pyłki traw, drzew, chwastów, krzewów, siano, niektóre pyłki kwiatów, a nawet ich zapach, na przykład jaśminu. Poza tym pleśń na roślinach leśnych i łąkowych, która rozwija się między lipcem a październikiem. Szkodliwa jest również pleśń i grzyby rosnące w zawilgoconych kamienicach. Atak astmy może też wywołać powietrze zbyt suche lub zbyt zimne.

Rada: Jeśli jesteś uczulona na alergeny roślinne, wychodź na przechadzkę po deszczu. Osoby uczulone na pleśń powinny ograniczyć spacery po lesie od lipca do października. Jeśli masz pleśń w domu, wezwij fachowców, którzy osuszą ściany. Jeżeli ruch na świeżym powietrzu wywołuje ataki, ogranicz go na korzyść na przykład pływania.

• Alergeny znajdujące się w sierści, włosach, łuskach, moczu i pierzu zwierząt. Alergen kota wykrywa się nawet pięć lat po usunięciu zwierzaka z domu.

Rada: Jeżeli nie możesz zrezygnować z opieki nad zwierzętami, staraj sieje trzymać na zewnątrz. Kąpiel czteronożnych przyjaciół raz w tygodniu na pewno im nie zaszkodzi, a woda zmyje alergeny. Kota możesz wykąpać śmiało raz w tygodniu.

Uważaj na to, co jesz

To właśnie alergeny pokarmowe są jedną z przyczyn napadów duszności astmatycznej. Do szczególnie niebezpiecznych należą poziomki, truskawki, cytryny, a także skorupiaki, na przykład raki. Spożycie niektórych gatunków mięsa może u uczulonych osób wywołać napady dychawicy. Należy zwłaszcza uważać na mięso końskie.

Uczulają także niektóre pokarmy mleczne (zwłaszcza sery pleśniowe), potrawy mocno przyprawione lub słone, jak na przykład prażone orzeszki ziemne, zupy w torebkach, konserwy. Te ostatnie mogą zawierać alergen, którym jest glutaminian sodu. Uczulają również środki konserwujące zawarte w wielu produktach oraz barwniki dodawane do soków (głównie pomarańczowych). Niekiedy odczyn alergiczny może wystąpić po zjedzeniu ryby, na przykład śledzia.

Ostrożnie z lekami

Alergenem bywa chinina, salicylany, zawarte między innymi w aspirynie, niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki obniżające ciśnienie krwi oraz niektóre krople do oczu stosowane w leczeniu jaskry. Atak duszności może być jednym z objawów uczulenia na antybiotyki.

Rada: Osoby chore na astmę powinny pozostawać pod kontrolą internisty bądź alergologa. Ważne jest, aby raz na pół roku skontaktowały się ze specjalistą chorób płuc, pneumatologiem. Powinny zażywać wyłącznie leki przepisane przez lekarza.

Nie tylko alergeny

Innymi czynnikami mogącymi wywołać napady duszności są:

• Infekcje wirusowe i grypowe. Same bakterie nie wywołują astmy, ale mogą pogorszyć jej przebieg.
• Czynniki genetyczne. Jeśli jedno z rodziców ma astmę, to ryzyko zachorowania wzrasta do 30 proc., jeśli chorują oboje, to wynosi ono 50 proc.
• Zaburzenia hormonalne. Zwłaszcza u kobiet dychawica oskrzelowa ujawnia się w wyniku zaburzeń funkcjonowania narządów płciowych, w okresie przedmiesiączkowym oraz w czasie menopauzy. Zaostrzenie objawów choroby zaobserwowano także w zaburzeniach pracy tarczycy.
• Stres. Jest on coraz częściej wymieniany jako jedna z głównych przyczyn astmy. W stanach silnych napięć emocjonalnych może dochodzić do ataków duszności.

Sposoby leczenia astmy

Leczenie samego napadu duszności polega na podawaniu środków rozszerzających oskrzela (np. atropiny) lub pobudzających układ nerwowy współczulny (mogą być to pochodne adrenaliny). Środki te mogą być podawane w postaci aerozoli. Lekami zapobiegającymi skurczowi oskrzeli są miedzy innymi: Intal, Tilade oraz Serevent. Ten ostatni lek, przeznaczony do inhalacji, ma bardzo długie działanie, około 12 godzin.

Rodzajem profilaktyki jest kontrolowanie, przynajmniej trzy razy dziennie, drożności oskrzeli za pomocą aparatu do pomiaru PEF.

Systematyczne leczenie astmy opiera się przede wszystkim na wykryciu alergenu wywołującegochorobę. Nie zawsze jest to możliwe. Test na alergeny jest najbardziej miarodajny w przypadku dzieci i osób młodych. Z wiekiem obraz choroby może ulec zmianie, a czynników alergizujących może być coraz więcej.

Rada: Gdy czujesz zbliżający się atak, a nie masz leków, możesz doraźnie sobie pomóc, wypijając dwie filiżanki kawy. Kofeina to łagodny środek rozszerzający oskrzela.