Australia

Australia

Położenie: państwo na kontynencie australijskim
Powierzchnia: 7 682 300 km2
Stolica: Canberra
Główne miasta: Adelajda, Brisbane, Darwin, Melbourne, Perth, Sydney

Warunki naturalne

Australia to najmniejszy, najbardziej płaski i suchy kontynent, aż 40% jego obszaru znajduje się w strefie tropikalnej, 1/3 to to pustynie (Wielka Pustynia Piaszczysta, Pustynia Gibsona, Wielka Pustynia Wiktorii, Pustynia Simpsona). Na wschodzie znajdują się Alpy Australijskie. Na południowym wschodzie jest żyzny obszar zasilany wodami rzek Darling, Lachlan oraz Murray. We wnętrzu kontynentu znajdują się rzeki sezonowe, a na południu jezioro Eyre. Około 75% australijskich lasów tropikalnych zostało wycięte pod uprawę przez europejskich osadników w XIX w.

Klimat

Klimat w Australii jest bardzo różnorodny. Północ ma klimat gorący przez cały rok. Reszta kontynentu ma klimat umiarkowany. Pory roku są „odwrócone” w stosunku do pór roku na półkuli północnej, tzn. lato trwa od grudnia do lutego, jesień od marca do maja, zima od czerwca do sierpnia, a wiosna od sierpnia do listopada.

Fauna i flora

W Australii można spotkać unikatowe gatunki zwierząt, takie jak kangur, koala, diabeł tasmański, około 800 gatunków ptaków: papugi, emu, czarny łabędź. Występuje tu również duża liczba endemitów, np. 750 gatunków eukaliptusów i 450 gatunków akacji. Pustynne wnętrze kontynentu pokrywają słonorośla, kolczaste krzewinki, karłowate eukaliptusy, kazuaryny.

Na północy znajdują się sawanny i lasy monsunowe, z kolei na wschodzie lasy podrównikowe, gdzie rosną figowce, palmy, liany, epifity. Na najwyżej położonych wzniesieniach Alp Australijskich występuje roślinność alpejska. Rzadkie gatunki roślin i zwierząt przetrwały dzięki oddzieleniu się kontynentu Australii od pozostałych kontynentów. Aż do lat dwudziestych obecnego stulecia stale odkrywano ląd australijski. Udział w tym mieli również Polacy: P.E. Strzelecki, który między innymi odkrył, badał i nazwał najwyższą górę kontynentu, S. Wiśniowski, S. Korzeliński oraz S. Malinowski.

Historia

Australia zamieszkana przez aborygenów nie była interesująca dla krajów europejskich. Jej wschodnie wybrzeże skolonizowali Brytyjczycy po stracie części posiadłości w Ameryce Północnej. W 1788 roku wylądowała tak zwana Pierwsza Flota z grupą brytyjskich skazańców, dając początek brytyjskiej kolonii karnej. Podlegała ona rządom wojskowym, a podstawą jej gospodarki była uprawiana przez skazańców ziemia. Niedługo potem rozpoczęto wydobycie węgla kamiennego i hodowle owiec. Eksport wełny do Anglii stał się podstawą gospodarki tego obszaru. W latach dwudziestych XIX w. Australia była największym producentem wełny na świecie. Koloniści z różnych państw zajmowali ziemie aborygenów, wobec których aż do początków XX wieku stosowano eksterminację.

W drugiej połowie XIX w. odkryto złoża złota, rud żelaza oraz metali nieżelaznych, co dało początek dynamicznemu rozwojowi przemysłu i wpłynęło na dalszy napływ emigrantów z Europy, Stanów Zjednoczonych oraz Azji. Był on tak duży, że na początku XX wieku zaczęto realizować doktrynę „białej” Australii. Pod koniec XIX w. nasiliło się dążenie do utworzenia federacji kolonii. W 1901 roku powstało dominium „Związek Australijski”. Rządy liberałów i laburzystów ugruntowały przed I wojną światową demokrację polityczną. W wojnie tej Australia wzięła udział pod zwierzchnictwem Wielkiej Brytanii. W wyniku powojennych traktatów w 1919 roku uzyskała mandat Ligi Narodów nad byłymi koloniami niemieckimi na Oceanie Spokojnym. Utrzymała je po II wojnie światowej jako terytoria powiernicze ONZ. Zapoczątkowane przez wojnę ożywienie gospodarcze trwało przez cały okres międzywojenny.

W II wojnie światowej Australia uczestniczyła u boku Wielkiej Brytanii. Zagrożenie ze strony Japonii i niewystarczająca pomoc Brytyjczyków zmusiły rząd Australii do nawiązania współpracy z USA. Australia stała się jedną z głównych baz na Oceanie Spokojnym. W 1942 roku została członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Koniunktura wojenna sprawiła, że rozwój gospodarczy Australii nabrał tempa, i weszła ona do grona najbogatszych krajów świata. Australia jako członek paktów ANZUS i SEATO uczestniczyła w wojnie koreańskiej i wietnamskiej. Niedługo potem porzuciła doktrynę „białej Australii”, przyjmując coraz więcej kolorowych imigrantów, przede wszystkim z Azji. Zmiany pojawiły się również w polityce wobec aborygenów. W 1967 roku przyznano im pełne prawa obywatelskie, zwrócono część ziemi i przyznano fundusze na opiekę socjalną.

Kultura i sztuka

W czasie przedkolonizacyjnym na obszarze Australii rozwijała się sztuka ludności rodzimej. Były to przede wszystkim malowidła na korze i na skale, rzeźby, zdobnictwo przedmiotów użytkowych i kultowych – zabytki w Kimberley, Grampians, w Ziemi Arnhema, w Queensland.
Od końca XVII w. zaczęła rozwijać się sztuka kolonialna, naśladująca wzory europejskie, szczególnie angielskie, w malarstwie rzeźbie.

Atrakcyjne miejsca

Do ciekawych miejsc z pewnością należy budynek Opery w Sydney, nowoczesny gmach parlamentu w Canberze, dzwonnica Carillon z 53 dzwonami w Canberze, Narodowa Galeria w C, ekspozycja pamiątek wojennych w C. w Australian War Memorial, Royal National Park – najstarszy park narodowy w Australii, jaskinie ze stalaktytami i stalagmitami w Buchan, Galeria Keeping Place w Melbourne, Children’s Museum w Melbourne – gdzie eksponaty można brać w ręce, Gariwerd – park narodowy z piaskowcam liczącymi 400 milionów lat i naskalnymi rysunkami aborygenów, Sovereign Hill Historical Park – muzealna rekonstrukcja miasta z czasów gorączki złota, gdzie odwiedzający też mogą płukać piasek, Bicentennial Conservatory w Adelajdzie – cieplarniany las tropikalny, kopalnia złota Hainault Gold Mine w Kalgoorlie, Pearl Farm w Broome – hodowla pereł, Cradle Mountain – Lake St. Clair National Park na Tasmanii, National Wool Museum – Narodowe Muzeum Wełny w Geelong, National Gantheaume Point w Broome – odciśnięte w skałach, liczące ponad 120 milionów lat ślady dinozaurów, Emerald – gdzie można szukać rubinów i szafirów, Kangaroo Island, Lone Pine Koala Sanctuary, gdzie turyści mogą bawić się ze zwierzętami i nakarmić misie koala.