Czym jest współczesny feminizm?
Czym jest współczesny feminizm?
Ostatnimi czasy w świecie polityki i kultury, ale nie tylko, dość często słyszy się pojęcie feminizm. Jednak czy tak na dobrą sprawę wiemy, co oznacza to słowo i do czego się odnosi? Czy wiemy, jakie były początki feminizmu? Czy zastanawiamy się nad tym, jak jest on odbierany obecnie?
Zapraszamy dzisiaj na krótka lekcję historii, w czasie której dowiecie się kilku ciekawych rzeczy na temat feminizmu.
Znaczenie słowa feminizm
Obecnie określenia feminizm czy feministka przybrały negatywny charakter. Kojarzone są one bowiem z wizerunkiem kobiety niezależnej finansowo, nienawidzącej mężczyzn, eksponującej swoją kobiecość. Tymczasem, opierając się na faktach historycznych, można stwierdzić, że feminizm starał się dotrzeć do korzeni kobiecości i do tego, co ją tworzy, a także określić, jak przejawia się ona w życiu publicznym. Często kobiety były tu postrzegane jako „wariatki, babony, brzydkie, nieszczęśliwe, bo nie znalazły męża”.
Wbrew panującym opiniom prawdziwy feminizm nie jest wrogo nastawiony do mężczyzn. Opiera się natomiast na dualizmie płci, gdzie każdy – bez względu na nią – ma prawo realizować się społecznie i zawodowo. Mimo że ideologia ta związana jest silnie z ruchem równouprawnienia kobiet, dąży również do poszanowania godności ludzkiej mężczyzny i dziecka. Feminizm, troszcząc się o kobiety, troszczy się o człowieka w całości – dziś często się o tym zapomina. To nie tylko ruch społeczny. Można stwierdzić, że to sposób myślenia, patrzenia na świat, odczytywania rzeczywistości i postępowania.
Feminizm jako popularne zjawisko rozwinął się na szeroką skalę, rozpatrując położenie kobiety niemal we wszystkich aspektach kultury – pracy, płci, ról społecznych, jak i literatury (pisarki, pisarstwo, bohaterki oraz sposoby ich konstruowania i ukazywania). Ideologia ta walczy o kobietę, o przywrócenie jej pełnych praw, o swoistą rehabilitację za lata, a wręcz wieki patrzenia na nią przez pryzmat interesów mężczyzny. Głównym zadaniem stało się obudzenie świadomości w ludziach i zmiana zastanych stereotypów, przy czym za główne źródło krzywd uważa się patriarchalne wzorce kultury, czyli przypisane i nadane odgórnie przyporządkowanie płciowe do wykonywanych zadań czy pełnionych ról.
Feminizm w literaturze
Feminizm w badaniach literackich najsilniej rozwinął się w latach 70. XX wieku. Za główny cel uczeni postawili sobie badanie tekstów literackich, w których główną rolę odgrywały kobiece doświadczenia, a co za tym szło – określony (kobiecy) sposób patrzenia i opisywania świata. Dodatkowo poszukiwano obecności kobiety w literaturze, czy to w formie pisarki, czy bohaterki. Aspektem ważnym było i jest stworzenie kobiecego języka, dzięki któremu można by opisywać świat literacki. Należy wspomnieć również o tym, że krytyka feministyczna korzysta z innych teorii, takich jak: strukturalizm, dekonstrukcjonizm oraz psychoanaliza Freuda.
Krytyka, jaką wykształcił feminizm, w pewien określony sposób stara się odczytywać dzieła literackie:
– obrazy kobiet i przedstawienia kobiecego doświadczenia w tekstach napisanych przez autorów obu płci;
– kobiety pisarki, włączając w to specyficzne właściwości i zainteresowania związane z kobiecym autorstwem i z tworzeniem kobiecej tradycji albo kanonu;
– kobiety czytelniczki, skupiając się na roli odgrywanej przez gender w recepcji tekstów literackich i w pojawieniu się wyraźnego kobiecego sposobu czytania;
– język, próbując zdefiniować specyficznie kobiecy sposób pisania;
– literacką formę, szczególnie związek pomiędzy gatunkiem literackim a genderem (…).
(K. Kłosińska, Feministyczna krytyka literacka, Katowice 2010, s. 14-15)
Zanim zaczniemy używać niektórych słów, zapoznajmy się z ich właściwym znaczeniem, ponieważ niejednokrotnie nasza niewiedza może kogoś skrzywdzić lub urazić.
