Hemoroidy

Hemoroidy

Hemoroidy to bardzo powszechna i raczej niegroźna dolegliwość, która potrafi jednak skutecznie zatruć nasze życie. Utrudnia siedzenie, wydalanie, po prostu codzienne czynności. Szukając pomocy, nie sięgajmy daleko – ona leży na naszym talerzu.

Dla wielu z nas hemoroidy są schorzeniem wstydliwym. Nie powinno tak być, gdyż należą one do najczęstszych dolegliwości. W pewnym okresie życia cierpi na nie osiem na dziesięć osób. Istnieje nawet legenda, że były jedną z przyczyn klęski Napoleona pod Waterloo. Nie musimy ich jednak traktować jak naszej życiowej porażki. Jest wiele sposobów oraz metod niosących ulgę i wybawienie. Najprostszy sposób to odpowiednia dieta – lek i profilaktyka w jednym.

Co to są hemoroidy?

Hemoroidy to małe, miękkie guzki (guzy krwawnicze), czerwonofioletowe, niekiedy bolesne, powstające wskutek rozszerzenia żył w wewnętrznej części odbytnicy – żylaki odbytu. Wyróżniamy dwa rodzaje guzów krwawniczych: wewnętrzne i zewnętrzne. Wewnętrzne znajdują się w odbytnicy tak wysoko, że są niewidoczne i niewyczuwalne. Zwykle niebolesne, ponieważ odbytnica ma mało nerwów czuciowych przewodzących ból. Ich jedynym objawem jest krwawienie (krew żywoczerwona). Czasem głębokie żylaki wypadają lub powiększają się i wystają poza zwieracz odbytu. Są wtedy widoczne w postaci różowych guzków skórnych. Mogą być bolesne, ale zwykle same cofają się do wewnątrz. Hemoroidy zewnętrzne znajdują się w najniższej części odbytu, można je łatwo wyczuć. Powodują znaczne bóle, zwłaszcza gdy uwięzną na skutek skurczu odbytu lub gdy powstanie w nich skrzep krwi (zakrzepica). Mają zabarwienie czerwone lub sine, mogą krwawić. Pomimo groźnego wyglądu, zakrzepica żylaka odbytu nie jest niebezpieczna. Po tygodniu ulega samoistnemu wessaniu.

Objawy hemoroidów:

• swędzenie
• krwawienie z odbytnicy
• tkliwość odbytu
• bolesne oddawanie stolca
• uczucie obecności obcego ciała
• guzek wyczuwalny w odbycie
• śluzowa wydzielina po oddaniu stolca
• czasem bóle ciągłe
• w przypadku krwawienia rozpoznanie lekarskie jest absolutnie konieczne, ponieważ może to być objaw znacznie bardziej niebezpiecznej choroby, np. raka jelita grubego.

Różne teorie

Naukowcom brak pewności, co do przyczyn powstawania hemoroidów. Mówi się o tzw. czynnikach sprzyjających, np. czynniki dziedziczne (wrodzona słabość tkanki łącznej), długie pozostawanie w pozycji stojącej, praca wymagająca znacznego wysiłku mięśni. O wiele częstsze są jednak czynniki wyzwalające: otyłość, ciąża, nieregularny, siedzący tryb życia, kichanie, kaszel, częste wymioty, nadciśnienie tętnicze, biegunka, zaparcia. Ten ostatni przyczynia się do powstania hemoroidów dwojako: zwiększa parcie tłoczni brzusznej przy oddawaniu stolca oraz nasila zmiany żylakowate odbytu twardym stolcem, który dodatkowo podrażnia nabrzmiałe żyły. W związku z tym, punktem wyjścia staje się odpowiednia dieta oraz prawidłowa ilość płynów. Podstawą żywienia osób dotkniętych żylakami odbytu powinien stać się błonnik, którego niedobór powoduje tworzenie się twardych stolców. Te zaś, wymuszając parcie podczas wydalania, wywołują wzrost ciśnienia w naczyniach krwionośnych odbytu i sprzyjają powstawaniu hemoroidów.

Na kłopoty – błonnik

Dieta uboga w błonnik to główny „wyzwalacz” hemoroidów. Odpowiednie ilości tej substancji powodują zwiększenie objętości stolca, przy zmniejszeniu jego gęstości. Łatwiejsze jest wówczas wydalanie, bez konieczności parcia i narażania delikatnych naczyń krwionośnych odbytu na podrażnienia. Zacznijmy więc po kolei: co to jest, gdzie go znaleźć i dlaczego jest taki cenny.

Błonnik, nazywany NSP lub nieskrobiowymi polisacharydami, pochodzi głównie ze ścian komórkowych roślin. Przechodzi niestrawiony przez jelito cienkie do jelita grubego, gdzie ulega fermentacji przez bakterie. Są dwa rodzaje błonnika: rozpuszczalny i nierozpuszczalny. Większość roślin zawiera oba, lecz w różnych proporcjach.

Błonnik rozpuszczalny to: pektyna (owoce cytrusowe, jabłka), beta-glukany (owies, jęczmień, żyto), arabinoza (rośliny strączkowe). Pomaga w obniżeniu poziomu cholesterolu LDL we krwi. Kontroluje poziom glukozy, zmniejszając tempo wchłaniania cukru.

Nierozpuszczalnym błonnikiem jest głównie celuloza, której dobrym źródłem są: zboża (pszenica, kukurydza, ryż), warzywa i rośliny strączkowe. Ten rodzaj błonnika jest ważnym czynnikiem zapobiegającym zaparciom i hemoroidom. Niestety, spożycie błonnika w krajach tzw. rozwiniętych jest niewystarczające. W Polsce przeciętnie wynosi ono około 15 g dziennie, podczas gdy Instytut Żywności i Żywienia zaleca 20 do 40 g dziennie, zarówno mężczyznom, jak i kobietom. Przekroczenie dziennej dawki 40 g nie ma dodatkowego, pożądanego wpływu. Najlepiej spożywać błonnik naturalny, który występuje w pełnowartościowych produktach, a nie ograniczać się np. tylko do otrębów.
    
Ponadto nie zapominajmy o płatkach zbożowych na śniadanie, pieczywie pełnoziarnistym, kiełkach pszenicy i jej ziarnach. Czytając etykietki na produktach, należy szukać w składzie „pełnej pszenicy” lub „mąki pełnopszennej”.

Błonnik zwiększa objętość i zmniejsza konsystencję stolca poprzez absorbowanie wody do przewodu pokarmowego. Pijąc zatem duże ilości płynów, przyspieszamy proces trawienia i unikamy zaostrzenia objawów hemoroidów. Większość ludzi pije zaledwie 2 lub 3 szklanki wody dziennie, a to za mało. Zaleca się przynajmniej 1800 ml wody lub soków, czyli 8 szklanek. Taka ilość wody wraz z błonnikiem zapewni odpowiednią konsystencję stolca.

Wraz z większym spożyciem błonnika należy zmniejszyć ilość tłuszczów nasyconych, tzn. czerwonego mięsa, wysokotłuszczowych produktów mlecznych i ciastkarskich (wiążą stolec, czyniąc go gęstszym). Unikać trzeba kawy, czarnej herbaty, alkoholu, coca-coli, ostrych przypraw, nikotyny – wywołują podrażnienie błony śluzowej. Cierpiący na hemoroidy powinni unikać gorących potraw. Niekorzystna jest także sól, a raczej jej nadmiar, który zatrzymuje wodę w organizmie i prowadzi do przepełnienia naczyń krwionośnych.

Krwawienie, występujące w niektórych przypadkach, może prowadzić do niedoboru żelaza, a jego brak sprzyja niedokrwistości. Należy wtedy sięgnąć po sprawdzone źródła żelaza, którymi są: wątroba, nasiona roślin strączkowych, orzechy i ciemnozielone warzywa liściaste. Wchłanianie żelaza poprawi witamina C, którą dostarczą świeże owoce.

Niektóre skutki działania błonnika były prawdopodobnie znane już w czasach biblijnych, ale dopiero w ostatnim czasie zbadano w pełni jego rolę w zapobieganiu niektórym chorobom i utrzymaniu dobrego stanu zdrowia.

Niedobór błonnika, zwłaszcza w diecie cywilizacji zachodniej, może być przyczyną zaburzeń procesu trawienia, a także takich chorób, jak: cukrzyca czy choroba wieńcowa serca.