Historia walentynek

Historia walentynek

Walentynki to obchodzone każdego roku w dniu 14 lutego święto zakochanych, którego patronem jest święty Walenty, właśnie tego dnia wspominany w liturgii Kościoła katolickiego.

Mimo że uważa się powszechnie, iż walentynki to święto, które przywędrowało do nas ze Stanów Zjednoczonych, prawda wygląda nieco inaczej. Dzisiaj mamy dla was garść informacji związanych z genezą walentynek – jeżeli jesteście ciekawi, skąd wzięło się to święto i jak wyglądało w pierwotnej postaci, zapraszam do lektury.

Kolebka święta zakochanych

Nie każdy wie, że święto, które uważa się za jeden z pierwowzorów walentynek, było obchodzone w południowej i zachodniej Europie już w czasach średniowiecza. To starorzymskie święto, zwane Luperkaliami, obchodzono 14 i 15 lutego. Związane było ono z postaciami Romulusa i Remusa, założycieli Rzymu, poświęcano je natomiast bogowi plemion italskich chroniącemu przed wilkami – Luperkusowi, a także Junonie, rzymskiej bogini kobiet i małżeństwa, oraz Panowi, bogowi przyrody.

Mimo że walentynki mają katolickiego patrona, świętego Walentego, i to od jego imienia pochodzi nazwa tego święta, to są one zbieżne także ze zwyczajami pochodzącymi z Cesarstwa Rzymskiego. Jeden z nich związany był z poszukiwaniem ukochanej, np. poprzez losowanie kartki z jej imieniem ze specjalnej urny (do której wcześniej kartki ze swoimi imionami wrzucały dziewczęta).

Historycy uważają, że tradycjom walentynkowym brak zbieżności z jakimś konkretnym świętem ze starożytnego Rzymu – kojarzone są jednak z takimi postaciami jak Kupidyn, Eros, Pan czy Juno Februata – bożkami związanymi z miłością, namiętnością, pożądaniem, łączącymi ludzi w pary.

Postać patrona walentynek, świętego Walentego

Skąd więc wziął się patron walentynek, święty Walenty? Możliwości jest kilka, gdyż świętych noszących to imię było przynajmniej trzech.

Najpopularniejszym świętym Walentym, który najprawdopodobniej najściślej wiąże się z tradycjami walentynkowymi, był święty Walenty żyjący w III wieku, za czasów panowania cesarza Klaudiusza II Gockiego. Władca ów uważał, iż młodzi mężczyźni nie powinni wstępować w związki małżeńskie, gdyż nie będą mieli wówczas ochoty na wstąpienie do armii i wierne w niej służenie, i wydał zakaz pobierania się mężczyznom w wieku od 18 do 37 lat..

Wbrew temu poleceniu święty Walenty, z wykształcenia lekarz, z powołania duchowny, potajemnie udzielał młodym ślubów, za co – gdy prawda wyszła na jaw – został skazany na więzienie, gdzie zakochał się (lub zaprzyjaźnił) w niewidomej córce więziennego dozorcy, okazującej mu ogromne wsparcie w trudnych chwilach. Jak głosi legenda, dzięki tej miłości (przyjaźni) dziewczyna odzyskała wzrok. Niestety, cesarz zdecydował, że za swoje przewinienia (a być może i za swoją miłość) Walenty zasłużył na karę śmierci.

Przed śmiercią jednak, która miała miejsce 14 lutego 270 roku, święty Walenty, aby odwdzięczyć się ukochanej i przekonać o szczerości swoich uczuć, przekazał jej list w kształcie serca, podpisany „Od Twojego Walentego”.

Legendy o świętym Walentym pojawiły się w średniowieczu, kiedy pojawiła się moda na żywoty świętych, pielgrzymki do ich grobów itp., i właśnie wtedy na powrót zainteresowano się jego postacią, uznając za godną piastowania „stanowiska” patrona święta zakochanych.

Ewolucja walentynek w Europie i na świecie

Pierwotnie walentynki największą popularnością cieszyły się w Anglii oraz Francji, ale i w innych państwach zaczynano patrzeć na nie łaskawym okiem.

W dniu świętego Walentego dziewczęta wypatrywały ptaków, które miały wywróżyć im, za kogo wyjdą za mąż. Rudzik zwiastował marynarza, wróbel – ubogiego, ale szczerze kochającego mężczyznę, łuszczak – człowieka bogatego. Ofiarowywano sobie również prezenty – np. drewniane łyżki, na których rzeźbiono serca, klucze czy dziurki od kluczy, a od XVI wieku wśród prezentów pojawiły się także bukiety kwiatów dla kobiet i czułe liściki, zwane właśnie walentynkami. Kończono je – tak jak obecnie, podpisem „Twój Walenty” albo pytaniem „Zgadnij kto to?”.

Gotowe kartki walentynkowe wysyła się od 1800 roku, a ich wprowadzenie na rynek przypisuje się Amerykance, Esther Howland. Walentynkowe kartki szturmem podbiły rynek i do dzisiaj sięgamy po nie bardzo chętnie, wysyłając często anonimowo kochanym przez nas osobom albo nawet dobrym bliskim znajomym. Zwyczaj ten praktykowany jest także przez dzieci w szkołach.

W naszym kraju walentynki pojawiły się w latach 90. XX wieku jako kalka święta z Francji oraz krajów anglosaskich. Święto to wyparło tradycyjne słowiańskie święto zakochanych, zwane Nocą Kupały, obchodzone w nocy z dnia 21 na 22 czerwca.

Walentynki są powszechnie krytykowane na świecie, głównie dlatego, że uznaje się je za święto komercyjne, nastawione na zyski, że gdzieś wśród walentynkowych kartek, prezentów itp. gubi się prawdziwą ideę tego święta.