Portugalia

Portugalia

Położenie: jest to państwo położone w południowo-zachodniej Europie nad Oceanem Atlantyckim, zajmujące część Półwyspu Iberyjskiego
Powierzchnia: 92 270 km2 łącznie z Azorami (2200 km2) i Maderą (797 km2)
Stolica: Lizbona
Główne miasta: Porto, Coimbra, Braga, Santa Maria (Azory)

Warunki naturalne

Rzeka Tag dzieli kraj na dwa rejony: północ, która jest górzysta i porośnięta bujną roślinnością  oraz nizinne, suchsze południe. W środku mieszczą się zrębowe góry Serra da Estrela. Portugalskie płaskowyże opadają na zachodzie ku pagórkowatemu wybrzeżu nad Oceanem Atlantyckim. Na południe od rzeki Duerto rozciąga się wyżyna Beira, która wnosi się na wysokości 600-1000 m n.p.m. i opada ku rozległej równinie nadmorskiej. Najbardziej wysuniętą na południe część kraju Algarve zajmują wzgórza oraz skarpy, które ciągną się od granicy hiszpańskiej do Przylądka Świętego Wincentego – najdalej na południowy zachód wysuniętego punktu Portugalii.

Madera – nieduży archipelag na Oceanie Atlantyckim, który składa się z dwóch większych i kilku mniejszych wysepek pochodzenia wulkanicznego. Wyspa Madera jest stroma i górzysta. Azory to rozproszony archipelag, leżący na środku oceanu Atlantyckiego, składający się z 9 większych i kilku mniejszych wysp, które tworzą 3 grupy. Największa z nich, Sao Miguel, leży 1200 km od Lizbony. Wszystkie wyspy na Azorach to wyspy pochodzenia wulkanicznego, które wykazują aktywność sejsmiczną. Najwyższy szczyt mieści się na wyspie Pico. Ukształtowanie powierzchni jest zróżnicowane. Istnieje tutaj wiele jezior kraterowych.

Klimat

Klimat w Portugalii jest podzwrotnikowy, na północy morski, z kolei na południu śródziemnomorski. Na wybrzeżu zimy są łagodne i deszczowe, a lata wilgotne. W głębi kraju lata są suche i gorące. Na płaskowyżu północno-wschodnim lata są bardzo suche, natomiast zimy zimne. Średnia temperatura w styczniu na północy wynosi 8°C, na południu około 12°C, w głębi kraju 4-8 C, a w lipcu od 20-26°C na wybrzeżu do 25-28°C w głębi kraju. Roczna suma opadów równa jest na północy 800-1200 mm, a na południu 400-600 mm. W górach wynosi około 2000 mm.

[tube]http://www.youtube.com/watch?v=9MCbTvUKq0Y[/tube]

Fauna i flora

Masywy północnej Portugalii rozcinają doliny rzek. Jest to kraj uprawy winogron, z których wyrabia się słynny portwajn. Łąki, pola, lasy dębowe i bukowe pokrywają niewysokie tereny sąsiadujące z wybrzeżem. Na wyżynie Beira rozciągają się ogromne pola pszenicy. Bliżej wybrzeża są pastwiska i bagna. Region Algarve jest znany z gajów chleba świętojańskiego, drzew migdałowych oraz figowych. Południe i środkowa część Portugalii to resztki wiecznie zielonych lasów dębowych i krzewiaste zarośla makii i garigu. W niższych partiach gór znajdują się gaje oliwne, wyższe piętra zaś zajmuje roślinność alpejska. W stanie dzikim żyją rysie, dziki i wilki. Można tam spotkać gady, głównie jaszczurki i kameleony. Licznie występują tu też różne gatunki ptaków, w tym wiele będących przelotem do Afryki bądź z powrotem. U wybrzeży Madery żyje rzadko spotykana foka mniszka. Na Azorach świat zwierzęcy to głównie gatunki sprowadzane.

Historia

W czasach starożytnych ziemie, które należały do Portugalii zamieszkiwali Luzytanowie. Po rządach Kartagińczyków zostały podbite przez Rzym. Od 27 roku p.n.e. utworzono tam samodzielną prowincję rzymską nazywaną Luzytania. W IV-V w. dokonano chrystianizacji tych ziem. Po upadku cesarstwa rzymskiego w V w. północna część dostała się pod panowanie germańskich Swebów, a południe zajęli Wizygoci. Od 586 r. weszła w całości w skład ich królestwa, które pomiędzy rokiem 711 a 718 dostało się pod panowanie Arabów. W roku 1097 powstało wokół miasta Porto hrabstwo Portucale. Podczas zbrojnej walki państw chrześcijańskich Półwyspu Iberyjskiego w celu odebrania Arabom ziem zdobytych w VIII wieku, Alfonso Henriąuez uniezależnił się od hiszpańskiej Kastylii i założył samodzielne królestwo, stając na jego czele jako Alfons I Zdobywca (1110-1185). Następcy Alfonsa I odbili resztę ziem Arabom i w 1270 r. wytyczyli granice państwa, które nie zmieniły się do dzisiaj. Portugalia rozpoczęła wkrótce walki z królestwem Kastylii. W tymże wieku nawiązała też stosunki polityczne i kontakty handlowe z Anglią oraz Flandrią.

Począwszy od XV wieku, portugalscy żeglarze pod patronatem księcia Henryka Żeglarza zaczęli docierać do zachodnich wybrzeży Afryki, Indii, Indonezji i Chin (Vasco da Gama, Bartolomeo Diaz, Ferdynand Magellan). Przepłynęli również Atlantyk i dotarli do Ameryki Południowej, gdzie w 1500 r. Pedro Alvarez Cabrai zajął dla Portugalii Brazylię. Portugalia stała się dzięki temu krajem odkrywców i kolonizatorów oraz centrum światowego handlu. Późniejsza działalność inkwizycji przyczyniła się do tego, że Portugalia utraciła pozycję państwa-mocarstwa. W dodatku przez związki dynastyczne z kastylijską rodziną królewską w 1580 r. tron przeszedł we władanie hiszpańskiego króla Filipa II. Hiszpania traktowała Portugalię jak swoją kolonię i nie dbała o jej interesy.

W roku 1640 Portugalczycy zbuntowali się i przy wsparciu Francuzów, obrali swego króla, Jana IV. Sytuacja kraju poprawiła się dzięki napływowi złota i diamentów z kolonii, głównie Brazylii. W roku 1807 Napoleon zajął Portugalię. Rodzina królewska schroniła się w Brazylii. Po trzech latach Anglicy wyparli Francuzów. W 1820roku, w wyniku liberalnej rewolucji, ustanowiono monarchię konstytucyjną. Dwa lata później Brazylia odłączyła się od Portugalii. Po długim okresie chaosu, spowodowanego wojną domową, obalono Manuela II i w 1910 r. ogłoszono Portugalię republiką. Pierwszym prezydentem został pisarz Teofilo Braga. Jednak krajem wstrząsały pucze aż do roku 1928, gdy to Antonio de 0liveira Salazar przekształcił go w państwo faszystowskie. Dopiero w 1974 roku wojsko przeprowadziło tzw. rewolucję goździków i obaliło dyktaturę. W roku 1975 wszystkie kolonie portugalskie, oprócz Makau, odzyskały niepodległość. W roku 1976 uchwalono demokratyczną konstytucję, którą znowelizowano w roku 1982 i w 1989.

Kultura i sztuka

W VIII w. rozwijała się sztuka celtycka, a potem rzymska i wizygocka; głównie architektura sakralna. Zauważa się ogromny wpływ sztuki francuskiej, przede wszystkim w budowlach romańskich i renesansowych oraz hiszpańskie i mauretańskiej. Z gotyku za panowania Manuela I wywodził się rodzimy styl, manueliński, charakteryzujący się bardzo bogatą dekoracją architektoniczno-rzeźbiarską. W połowie XVI w. zaznaczył się wpływ włoskiego renesansu, a w malarstwie wpływy flamandzkie. Epoka renesansu to przede wszystkim rozkwit dramatu. W XVI wieku literatura portugalska uległa wpływom hiszpańskiego baroku. W drugiej połowie XIX w. powstała tzw. szkoła koimbryjska – pisarze reprezentowali poglądy liberalno-demokratyczne i socjalistyczne. Sztuka i literatura portugalska podlegały tym samym prawom rozwoju, co sztuka i literatura europejska.

Atrakcyjne miejsca

Zarówno Portugalia, jak i wyspy, które do niej należą to znakomite miejsca do wypoczynku. Piękne, malownicze krajobrazy, łagodny klimat, doskonałe zaplecze socjalne przyciągają turystów z całego świata. Portugalia jest również krajem licznych zabytków najwyższej klasy,  takich jak romańskie katedry z XII wieku w Coimbrze, Bradze, Lizbonie, Porto, liczne klasztory gotyckie i zamki obronne (Leira, Estremoz, Beja). W Lizbonie można też zobaczyć kościoły i pałace z XVI-XVIII wieku, arsenał z XVIII wieku zabudowę placu do Comercio z tegoż stulecia.

[tube]http://www.youtube.com/watch?v=8agZgXoIiRY[/tube]