Rozwój nauki i techniki w XX wieku

neil armstrong

Rozwój nauki i techniki w XX wieku

XX wiek charakteryzował się niezwykle szybkim tempem rozwoju nauki i techniki.

Szczególną rolę w tym procesie odegrały obie wojny światowe, w czasie których państwa w nich uczestniczące zwiększały nakłady na zbrojenia, w tym także na badania naukowe, aby uzyskać techniczną przewagę nad przeciwnikiem.

Doskonałym przykładem dziedziny techniki, która rozwijała się w bardzo szybkim tempie, jest lotnictwo. Od pierwszych lotów braci Wright w 1903 r. do wybuchu I wojny światowej samolot traktowany był jako ciekawostka i niewielu ludzi dostrzegało możliwość jego wykorzystania. Pod koniec I wojny światowej lotnictwo było już ważnym rodzajem broni.

W 1919 r. Brytyjczycy John Alcock i Arthur Brown dokonali pierwszego przelotu przez Ocean Atlantycki, a przed wybuchem II wojny światowej w 1933 r. polski pilot Stanisław Skarżyński, przelatując niewielkim, sportowym samolotem RWD-5bis z Senegalu do Brazylii, udowodnił, że do pokonania Atlantyku nie są konieczne duże, wielosilnikowe maszyny.

W II wojnie światowej lotnictwo odegrało wielką rolę. Powodzenie operacji lądowych i morskich często zależało od uzyskania przewagi w powietrzu. Pod koniec wojny zarówno alianci, jak i Niemcy stosowali bojowo samoloty odrzutowe. Po wojnie rozwijała się błyskawicznie masowa komunikacja lotnicza, w tym międzykontynentalna. Jednocześnie intensywnie rozwijano napędy (silniki turbinowe i rakietowe), badano zjawiska aerodynamiczne i prowadzono prace nad coraz szybszymi konstrukcjami. W 1947 r. Amerykanin Charles Yeager na samolocie X-l przekroczył barierę dźwięku, a w 1953 r. na samolocie X-2 osiągnął 2,5-krotną prędkość dźwięku (2,5 Ma).

W 1961 r. pierwszy człowiek, Jurij Gagarin, odbył lot orbitalny, a w 1969 r. Neil Armstrong stanął na Księżycu.

Podobny rozwój przeżywały inne dziedziny techniki, takie jak: transport kolejowy i drogowy, energetyka, budownictwo.

Zastosowanie w USA przez Henry’ego Forda taśm montażowych w fabryce samochodów zapoczątkowało erę powszechnej i masowej motoryzacji.

Jedną z dziedzin, która odcisnęła szczególne piętno na historii XX wieku, jest atomistyka, zarówno jako dział nauki, jak i techniki. Rozwój fizyki kwantowej zapoczątkowany przez Maxa Plancka i odkrycia Nielsa Bohra doprowadziły do opracowania metody rozbicia jądra atomu przez bombardowanie go strumieniem neutronów. Efektem jest reakcja łańcuchowa. Pierwszym zastosowaniem tych odkryć stała się bomba atomowa, wykorzystana bojowo przez Stany Zjednoczone w wojnie z Japonią (sierpień 1945 r. – Hiroszima, Nagasaki).

Obecnie wciąż doskonalona broń jądrowa znajduje się w dyspozycji ograniczonej liczby krajów (USA, Rosja, Chiny, Francja, Wielka Brytania, Indie, Pakistan, prawdopodobnie Izrael, Korea Północna). Ze względu na olbrzymią siłę rażenia tej broni oraz długotrwałe skutki skażenia opadem promieniotwórczym, arsenały atomowe stanowią ogromne zagrożenie dla ludzkości i prowadzone są wciąż intensywne, międzynarodowe działania, mające zapobiec rozprzestrzenianiu się broni jądrowej na świecie. Kontrolowana reakcja jądrowa wykorzystywana jest pokojowo w energetyce.

Po tragicznej katastrofie w elektrowni jądrowej w Czarnobylu nastąpiło zahamowanie rozwoju tej gałęzi energetyki na rzecz wykorzystania odnawialnych źródeł energii (elektrownie wiatrowe, wodne).

W drugiej połowie XX w. nastąpił wielki rozwój badań kosmosu i techniki kosmicznej. Oprócz lotów orbitalnych i lądowań ludzi na Księżycu, efektem wzrastających możliwości techniki kosmicznej są satelity telekomunikacyjne, geofizyczne i astrofizyczne oraz meteorologiczne. Wykonano wiele udanych lotów bezzałogowych sond kosmicznych oraz bezzałogowych statków, które lądowały na Marsie i Wenus. Zbudowano stacje kosmiczne, których załogi prowadzą różne badania, w tym wpływu długotrwałego pobytu w przestrzeni kosmicznej na ludzki organizm.

Wielkim osiągnięciem biologii XX wieku było określenie w r. 1953 struktury DNA, co zapoczątkowało prace nad zmianą informacji zawartej w DNA i zaowocowało pojawieniem się genetycznie zmodyfikowanych roślin i zwierząt oraz próbami klonowania organizmów (w 1997 r. sklonowanie owcy). Badania genetyczne, a w szczególności prace nad technikami klonowania budzą w świecie żywe kontrowersje i mają wielu przeciwników.

Olbrzymi postęp dokonał się w XX w. w medycynie. Wcześniejsze odkrycie i opisanie właściwości grup krwi doprowadziło do upowszechnienia przetaczania krwi podczas operacji, lub po silnym krwotoku. Prawdziwą rewolucją było odkrycie w 1928 r. przez Alexandra Fleminga penicyliny, które dało podstawy rozwoju tak popularnych obecnie antybiotyków. Wielkie osiągnięcia ma transplantologia. Poważnym problemem było wyjaśnienie mechanizmów działania bariery immunologicznej organizmu i opracowanie leków osłabiających jej działanie. W 1967 r. południowoafrykański chirurg Christian Barnard dokonał pierwszego udanego przeszczepu serca. Obecnie przeszczepy stosuje się powszechnie w przypadku schorzeń różnych organów (nerki, wątroba).

Rozwój poszczególnych dziedzin nauki i techniki miał istotny wpływ na inne dziedziny i przyczyniał się do ich rozwoju. Rozwiązania opracowane dla jednej dziedziny znajdowały często zastosowanie w innych dziedzinach, przyczyniając się do przełamania barier hamujących ich rozwój. Przykładem może być postęp w elektronice, a w szczególności technice komputerowej, która ma wielki wpływ zarówno na rozwój nauki i techniki jak i codzienne życie społeczeństw.

Za pierwszy komputer uznaje się ENIAC, opracowany w Stanach Zjednoczonych w czasie II wojny światowej. Wykonywał on 300 operacji mnożenia na sekundę i mógł przechowywać w pamięci 20 liczb dziesięciocyfrowych.

Obecnie komputery o nieporównywalnie większej mocy obliczeniowej stanowią wyposażenie wielu domów. Bez komputerów nie byłoby wielu osiągnięć współczesnej nauki i techniki.

Pierwszy stały program telewizyjny został uruchomiony w Wielkiej Brytanii w 1936 r. Bardzo szybko telewizja stała się dla współczesnego społeczeństwa głównym źródłem wiedzy i rozrywki, a także narzędziem służącym do kształtowania ludzkich postaw i poglądów. W latach dziewięćdziesiątych pojawił się Internet, który zrewolucjonizował komunikację między ludźmi.

One Response

  1. Sara

Reply