Popularne warzywa

Popularne warzywa

Papryka

Papryka jest nie tylko potrawą, przyprawą ale również świetnym lekiem i afrodyzjakiem. Jako afrodyzjak popularność zdobyła głównie chili, która wzmacnia siły witalne organizmu, dodaje energii i dosłownie rozpala pożądanie.

Papryka ma różne kształty i różne kolory, może być żółta, pomarańczowa, czerwona lub zielona. Prawdziwe ostre papryki, takie jak chili, czuszki, cayenne, fresno, jalapeno, tabasco i serrano to oddzielna rodzina rozmaitych postaci i kolorów.

Ojczyzna papryki to Kolumbia. Z Kolumbii uprawy papryki poszerzyły się na pozostałe rejony Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. Kolorowe i smaczne warzywo rozprzestrzeniło się szybko w Hiszpanii, Portugalii, południowej Francji, we Włoszech, Turcji oraz w krajach bałkańskich. Dotarło aż do Indii, Chin, Pakistanu. Papryka początkowo w wielu krajach była uważana za warzywo trujące i służyła wyłącznie do dekoracji. Popularność w kuchni papryka „żywa” a także ta w proszku zyskała w 1526 r., gdyż w tym właśnie roku zaczęto ją uprawiać na Węgrzech.

Papryka to znakomite źródło witamin oraz soli mineralnych, jednak powinny zrezygnować z niej osoby cierpiące na choroby reumatyczne i artrozę. Wszyscy inni natomiast mogą korzystać z dobrodziejstw tej rośliny. Papryka to bogactwo witaminy C, zawiera jej pięciokrotnie więcej od cytryny. Witamina C w warzywach i owocach ulega zniszczeniu pod wpływem gotowania, jedynie papryka nie traci swoich właściwości. Dlatego tak samo cenne są świeże warzywa papryki jak i papryka w różnych przetworach i gotowanych potrawach. Papryka pomaga obniżyć podwyższone ciśnienie krwi, chroni przed zwapnieniem naczyń krwionośnych, ekstrakty z ostrej papryki są stosowane w medycynie w formie różnych maści na zapalenie korzonków nerwowych, nerwobólach, bólach goścowych itp. Inne leki zawierające wyciąg z papryki są stosowane wewnętrznie w przypadku atonii żołądka i jelit, wzdęciach oraz zaparciach.

Pietruszka

Pietruszka jest jednym z najpopularniejszych warzyw na świecie. Rośnie ona w warunkach naturalnych, na półwyspie Apenińskim i Bałkanach, w północno-zachodniej Afryce oraz na Wyspach Kanaryjskich, a dziką pietruszkę można spotkać w całej Europie, Ameryce, Afryce, Nowej Zelandii, Australii i Japonii. W przypadku pietruszki spożywamy nie tylko korzeń, ale też zieloną natkę. Jedzenie natki pietruszki jest bardzo zdrowe, gdyż jest źródłem prowitaminy A, zawiera również żelazo, witaminę C, witaminę B1, B2, B6 a także potas, sól, wapń, magnez, fosfor, miedź i karoten.

Łyżka posiekanych liści pietruszki dostarcza prawie połowę dziennego zapotrzebowania na witaminę C i beta-karoten. Pietruszka jest świetnym dodatkiem do wielu potraw i nadaje smak i zapach zupom, szczególnie rosołowi, który bez pietruszki nie jest tak smakowity. Z kolei natka dodana do sosu mięsnego albo jajek wzmaga przyswajalność żelaza z tych produktów.Oprócz tego, że pietruszka jest smaczna i używana często w kuchni, ma też znakomite właściwości lecznicze.

Poleca się ją w przypadku ostrych i przewlekłych zapaleń pęcherza moczowego oraz dróg moczowych. Dobrze wpływa na funkcje skóry, układu trawiennego, pomaga w uszczelnianiu naczyń krwionośnych i leczeniu anemii. Pomaga również w przypadku chorób wątroby i woreczka żółciowego. Napar z pietruszki może być stosowany w przypadku dolegliwości reumatycznych, przy niestrawności, wzdęciach i bolesnych miesiączkach. Żucie pietruszki natomiast pomoże zlikwidować nieprzyjemny zapach z ust. Dawniej świeżą, utartą pietruszkę przykładano na wrzody i w miejsca ukłuć owadów.

Wierzono również, że pietruszka to idealny lek na bezpłodność, który wzmaga potencję u mężczyzn, uważano, że kto każdego dnia zje pietruszkę nie będzie miał kłopotów z płodzeniem dzieci.

Marchewka

Marchew (Daucus carota) to roślina dwuletnia z rodziny selerowatych. Uprawia się ją w Europie, Azji i północnej Afryce, można ją także spotkać dziko rosnącą. W naszym klimacie w pierwszym roku wegetacji tworzy różyczkę liści i gruby, cylindryczny korzeń.

W drugim roku z korzenia wybija łodyga z kwiatostanem. Marchewka kwitnie małymi, białymi kwiatkami, zbierającymi się w baldaszki. Środkowy kwiat w baldaszku ma kolor ciemnopurpurowy. Jest ona rośliną miododajną. Pod koniec drugiego roku wegetacji warzywo, zużywając substancje zapasowe zmagazynowane w korzeniu, wytwarza nasiona i obumiera. Korzeń może mieć kolor biały, kremowy, żółty, pomarańczowo-czerwony, a nawet purpurowy.
W klasyfikacji urzędowej Unii Europejskiej marchew uznawana jest za warzywo. Jednak biorąc pod uwagę parametry produkcji, zalicza się ją do grupy owoców, np. w Portugalii używa się jej do wyrobu dżemów. Znamy ponad 60 gatunków marchwi jadalnej, a najpopularniejsze z nich to: Amager, Amsterdamska, Duwicka, Lenka, Londyńska, Nantejska, Perfekcja.

Korzeń obfitości

Korzeń marchwi zawiera duże ilości wody i około 10 procent węglowodanów. Są to głównie węglowodany proste: sacharoza i glukoza. Niewiele w tym warzywie białka i tłuszczu, za to bogactwo witamin i składników mineralnych: kwas foliowy, pantotenowy, nikotynowy, szczawiowy, witaminy z grupy B, witamina C, E, K. Jest w niej także cholina i inozyt, znakomicie wpływające na kondycję układu nerwowego.

W marchewce znajduje się cenny składnik mineralny – potas, który reguluje ciśnienie tętnicze i kondycję układu krwionośnego. Sprawia, że skóra jest jędrna i gładka. Ponadto obecne są w tym warzywie niewielkie ilości sodu oraz magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk i jod. Marchew jest wyjątkowo łatwo strawna i stanowi pierwsze warzywo wprowadzane w diecie niemowlęcia. Tradycyjna marchwianka podawana maluszkom podczas biegunek zmniejsza ilość wody przesączającej się w jelitach.

Marchew z ryżem podaje się rekonwalescentom po zabiegach operacyjnych. Medycyna ludowa polecała sok z marchwi z miodem lub tartą, gotowaną marchew na mleku jako lek na przeziębienie. Warzywo jest także produktem pozwalającym na uzupełnienie mikro- i makroelementów w diecie osób leczonych preparatami moczopędnymi.

Pomarańczowe źródło młodości

B-karoten barwi korzeń marchwi na pomarańczowo. Spośród warzyw i owoców uprawianych w Polsce marchew jest jego najbogatszym źródłem. B-karoten posiada silne właściwości przeciwutletniające.

Co więcej, jest odporny na działanie podwyższonej temperatury! Proces gotowania czy duszenia marchewki nie zmniejsza jego zawartości. W wątrobie jest przekształcany w witaminę zwalczającą wolne rodniki – aktywne atomy tlenu, które uszkadzają struktury komórkowe i mogą stać się przyczyną ich mutacji. Hamburski profesor Dontewill odkrył, że witamina A przekształca rakotwórczy związek z dymu tytoniowego, benzypren, w substancję nieszkodliwą dla zdrowia.

Według naukowców ci, którzy jedzą sporo marchwi, aż 40 razy rzadziej chorują na raka wątroby niż pozostali ludzie! Witamina A zapobiega niedowidzeniu zmierzchowemu. Oddziałuje na stan skóry, czyniąc ją rumianą i wypoczętą. W marchewce są duże ilości włókna pokarmowego – błonnika zapobiegającego obstrukcjom i powstawaniu chorób jelita grubego. Dzięki zawartości pektyn marchew działa przeciwmiażdżycowo, obniża poziom cholesterolu i tłuszczów we krwi.

Celuloza będąca składnikiem tego warzywa sprzyja wydalaniu cholesterolu z organizmu. Do listy zalet warto dodać niskokaloryczność, gdyż marchew jest doskonałym składnikiem diety odchudzającej.

Marchew na talerzu

Najbardziej wartościowa jest marchew surowa, w postaci surówek, sałatek czy świeżo wyciśniętego soku. Doskonale pasuje jako dodatek do wywarów mięsnych, zup, bukietów warzywnych i sosów. Może być składnikiem zapiekanek, sufletów lub ciast zarówno na słodko, jak i na ostro. Smakuje marynowana, smażona i duszona. Warzywo w postaci surowej jest ciężej strawne niż gotowane. Jednak po ugotowaniu wzrasta ponadtrzykrotnie poziom glukozy marchewki. Dlatego osoby z cukrzycą powinny spożywać ją na surowo.

Niestety, korzeń warzywa łatwo gromadzi toksyny ze środowiska. Najbezpieczniej jest kupować marchew pochodzącą z upraw ekologicznych. Ponadto, jeśli do górnej części korzenia nie dochodziło światło słoneczne, wytwarza się substancja toksyczna, solanina. Górną część marchewki zawsze obcinamy, zwłaszcza gdy jest zielona!

Okłady z marchwi

Można stosować leczniczo kompresy z odwaru marchwianego. Robi się też okłady ze świeżych zmiażdżonych liści lub odwaru z nich przygotowanego. Te sposoby przynoszą ulgę w przypadku oparzeń, czyraków, liszai, aft w jamie ustnej czy pękaniu skóry. Sokiem z marchwi można przemywać twarz, aby zapobiec pękaniu skóry twarzy i szyi oraz powstawaniu zmarszczek.