Cykl miesiączkowy

Cykl miesiączkowy jest regulowanym procesem , w czasie którego z jajnika uwalniana jest dojrzała komórka jajowa jako przygotowanie do ciąży, ten proces u kobiety występuje cyklicznie , w przybliżeniu co cztery tygodnie od pierwszej miesiączki do menopauzy.

Cykl miesiączkowy charakteryzuje się okresowym dojrzewaniem oocytów w jajnikach, czemu towarzyszą zmiany fizyczne w macicy. Dojrzałość do rozmnażana występuje po okresie nagłego wzrostu wydzielania hormonów w czasie dojrzewania płciowego, zwykle między 11 a 15 rokiem życia.

Początek cyklu
Pierwsza miesiączka, która występuje około 12 roku życia, nazywana jest menarche. Po niej cykle płodności występują średnio co 28 dni. Odstęp może być, dłuższy, krótszy lub się osobniczo zmieniać. Cykle te występują stale poza okresem ciąży. U kobiet chorujących na anoreksję lub sportsmenek intensywnie trenujących cykle mogą nie występować.

Krwawienie
Co miesiąc jeśli nie dochodzi do zapłodnienia , stężenie estrogenów i progesteronu obniżają się i dobrze unaczyniona wyściółka (błona śluzowa) jamy macicy w czasie menstruacji ulega złuszczeniu (miesiączka). Proces ten występuje średnio co 28 dni, ale ten kres może wynosić od 19 do 36 dni. Krwawienie trwa około 5 dni. W tym czasie dochodzi do utraty około 50 ml krwi, płynów  i złuszczonych tkanek macicy. Objętość traconej krwi może być zmienna od 10 do 110  ml. Nadmierne krwawienie miesiączkowe określane jest terminem menorrhagia , a czasowy brak miesiączki – np. w czasie ciąży amenarrhea. Menopauza oznacza całkowite ustanie miesiączkowania, zwykle między  45 a 55 rokiem życia.

Miesięczne zmiany fizjologiczne
Między 1 a 5 dniem następuje złuszczenie błony śluzowej i jednocześnie zaczyna się rozwijac nowy pęcherzyk. Błona śluzowa pogrubia się i około 14 dnia dochodzi do uwolnienia komórki jajowej.

hormony gonadotropowe  – hormony uwalniane przez przysadkę pobudzają wytwarzanie komórki jajowej  i hormonów płciowych w gonadach (jajnikach)

Aktywność jajników – co miesiąc dojrzewa jeden pęcherzyk, a następnie podczas owulacji zostaje uwolniona jedna komórka jajowa, pozostałe tkanki opróżnionego  pęcherzyka tworzą  ciałko żółte , które chwilowo przejmuje  funkcje gruczołu wytwarzającego hormony

Hormony jajnikowe – wydzielane są przez jajnik  i wspomagają wzrost błony śluzowej macicy; powstałe po owulacji ciałko żółte wytwarza dodatkowe ilości progesteronu, przygotowując macice do ciąży.

Błona śluzowa mcicy – stopniowo staje się grubsza  i w ten sposób przygotowuje się do przyjęcia komórki jajowej; jeśli komórka jajowa się zagnieździ , ulega złuszczeniu ( w czasie miesiączki) podczas pięciu dni cyklu

Szczyt owulacji – zazwyczaj występuje około 14 dnia cyklu,  wytwarzane LH osiąga najwyższe wartości co prowadzi do pęknięcia dojrzałego pęcherzyka i uwolnienia  komórki jajowej. W tym czasie błona śluzowa jamy macicy, pogrubia się i jest gotowa do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej . Jeśli nie do szło do zapłodnienia , ciałko żółte ulega degeneracji, a błona śluzowa macicy złuszczeniu.

Rozwój komórki jajowej
Procesy rozwoju zdrowej komórki jajowej, która zostanie uwolniona w czasie owulacji, trwają około 6 miesięcy. Występują przez całe życie do momentu wyczerpania się zapasów niedojrzałych komórek jajowych.

W życiu płodowym w obu jajnikach znajduje się około 2 milionów jajeczek, a w chwili pierwszej miesiączki jest ich już tylko  400 000. Podczas każdego cyklu miesięcznego  tylko jedna komórka z 20 dojrzewających – dojrzewa i zostaje uwolniona . W okresie menopauzy proces zaniku jest zakończony i w jajniku nie ma już komórek jajowych. Komórki jajowe rozwijają się w jajnikach wydzielniczych zwanych pęcherzykami.

Pierwszy etap dojrzewania pęcherzyka: komórka płciowa zostaje otoczona pojedynczą warstwą komórek – nazywana jest wtedy pęcherzykiem pierwotnym (I rzędu0. Materiał genetyczny komórki płciowej jest uszkodzony, ale jest podatny na uszkodzenia , przez 45 lat od chwili powstania do czasu owulacji. To wyjaśnia dlaczego częściej występują zaburzenia chromosomowe u dzieci kobiet, które zaszły w ciążę w późniejszym wieku.

Pęcherzyki pierwotne, zawierające komórki płciowe, przekształcają się we wzrastające w procesie podziałów mejotycznych, a następnie w dojrzewające pęcherzyki Graffa, w których wyraźnie widać jamę. Jednocześnie zaczyna dojrzewać około 20 pęcherzyków  I rzędu , z których 19 ulegnie regresji. Jeśli dojrzewają dwa lub trzy, może dojść do ich zapłodnienia i wtedy mamy ciążę dwojacza lub trojaczą.

Owulacja
Końcowy 14-dniowy okres dojrzewania pęcherzyka odbywa się w pierwszej połowie cyklu miesięcznego i podlega precyzyjnej grze hormonalnej między jajnikiem, przysadką a podwzgórzem. W sytuacji gdy nie doszło do zapłodnienia, bodźcem, który na początku każdego cyklu selekcjonuje zdrowa komórkę jajową do rozwoju, jest wzrost wydzielanych przez przysadkę hormonu  folikulotropowego (FSH) w odpowiedzi na obniżenie się stężeń estrogenów  i progesteronu podczas fazy lutealnej (drugie 14 dni) poprzedniego cyklu.

Selekcja komórki jajowej
W momencie zadziałania FSH w obu jajnikach znajduje się około 20 wzrastających pęcherzyków  o średnicy około 2-5 mm. z tej puli zostaje wybrany jeden pęcherzyk a pozostałe znikną.. Typowy pęcherzyk ma średnicę 5 mm i potrzebuje kolejnych 10 -12 dni stałej stymulacji FSH, żby wzrastać i osiągnąć średnicę 20 mm, zanim pęknie i uwolni do jajowodu dojrzałą komórkę jajową .

W momencie, gdy pęcherzyk się powiększa, stale wzrasta wytwarzanie estrogenów. Bodźcem do wydalenia w połowie cyklu z pęcherzyka dojrzałej komórki  jajowej jest uwolnienie z przysadki hormonu luteinizującego (LH). Odstęp między szczytową owulacją LH, a owulacją jest względnie stały i wynosi  36 godzin. Z pękniętego pęcherzyka powstaje ciałko żółte, które utrzymuje się po owulacji  i jest bardzo ważnym gruczołem wydzielania wewnętrznego. Wydziela estrogeny i progesteron.

Regulacja hormonalna

Stężenie progesteronu osiąga szczytowe wartości do około 7 dnia po owulacji. Jeśli doszło do zapłodnienia ciałko żółte podtrzymuje ciążę do czasu przejęcia funkcji przez łożysko  – około trzeciego miesiąca ciąży . Jeśli nie doszło do zapłodnienia , ciałko żółte utrzymuje się jeszcze przez 14 dni , a wytwarzanie estrogenów i progesteronu maleje w oczekiwaniu na kolejny cykl.

W pierwszej połowie cyklu  estrogeny wydzielane przez rozwijający się pęcherzyk umożliwia rozrost błony śluzowej macicy i zwiększa jego grubości, aby była gotowa odżywiać zapłodniona komórkę jajową. Kiedy wytworzy się ciałko żółte, błona śluzowa w oczekiwaniu na implantację zarodka  pod wpływem progesteronu  przekształca się w bardzo zbita warstwę.

Jak przebiega owulacja
Całkowita liczba komórek jajowych u kobiet w okresie rozrodczym  jest już określona w momencie przyjścia na świat. niedojrzałe komórki jajowe sa magazynowane w jajnikach do czasu pokwitania . Po pokwitaniu co miesiąc z jajnika uwalniana jest jedna dojrzała komórka.

komórka jajowa jest żeńską gametą lub komórką gonadalną, która łączy się z plemnikiem, dając początek nowemu życiu . Komórki jajowe są wytwarzanie i magazynowane w jajnikach, dwóch narządach wielkości orzecha włoskiego łączących się z macicą przez jajowody.

Jajnik
Każdy jajnik osłonięty jest ochronną warstwa otrzewnej. Tuż pod otrzewna leży torebka włóknista, błona biaława . Sam jajnik utworzony jest z zewnętrznej zbitej warstwy i mniej zbitej warstwy wewnętrznej zwanej rdzeniem.

Wytwarzanie gamet
U kobiet całkowita liczba komórek jajowych określona jest w momencie urodzenia. komórki z których powstają komórki jajowe , ulegają degeneracji od momentu urodzenia aż do pokwitania . kobieta może uwolnić dojrzałe  komórki jajowe  od pokwitania do menopauzy. Proces w którym odbywa się rozwój komórki jajowej, nazywany jest oogenezą . Z komórek zarodkowych u płodu  powstaje wiele pierwotnych komórek płciowych , które się dzielą , a z nich powstają oocytozy I rzędu, otoczone przez komórki pęcherzyków

Uwalnianie komórki jajowej
Owulacja następuje w chwili pęknięcia pęcherzyka Graffa i uwolnienia dojrzałej komórki do jajowodu. W tym okresie może dojść do zapłodnienia.
Gdy pęcherzyk graffa się powiększa , można go zobaczyć w postaci uwypuklenia powierzchni jajnika, tzw. znamienia pęcherzyka.

Zmiany hormonalne
W odpowiedzi na zmiany hormonalne komórki pęcherzyka otaczające oocyt zaczynają wydzielać  coraz więcej rzadkiego płynu , w wyniku czego pęcherzyk coraz szybciej się powiększa . W miejscu przylegania do powierzchni jajnika ściana pęcherzyka staje się cienka  i w końcu pęcherzyk pęka .

Owulacja
mała ilość krwi  i płyn pęcherzykowy  są wyrzucane z pęcherzyka Graffa i pęcherzyk wtórny otoczony przez komórki wzgórka jajonośnego  i osłonkę przejrzystą , wyrzucany jest z pęcherzyka do  jamy otrzewnej  – jest to proces owulacji. Kobiety zwykle nie zdają sobie sprawy z tego procesu, chociaż niektóre odczuwają kłucie czy ból w podbrzuszu. Jest to spowodowane silnym rozciąganiem ściany jajnika.

Okres płodności
Do owulacj dochodzi około 14 dnia cyklu miesiączkowego. W tym okresie kobieta jest najbardziej płodna . Ponieważ plemniki mogą przeżyć w jamie macicy do 5 dni , kobieta może zajść w ciąże w przedziale wynoszącym około 7 dni . W momencie gdy plemnik wniknie do wtórnego pęcherzyka i nastąpi zapłodnienie, dochodzi do zakończenia podziału mejotycznego. Jeśli jednak komórka jajowa nie zostanie zapłodniona, nie dochodzi do końcowego podziału mejotycznego i pęcherzyk ulega zniszczeniu. Pęknięty pęcherzyk tworzy gruczoł zwany ciałkiem żółtym, które wydziela progesteron. Ten hormon przygotowuje błonę śluzową macicy do przyjęcia zarodka.

Wiek reprodukcyjny u kobiet
Wiek reprodukcyjny u kobiet rozpoczyna się w okresie dorastania i trwa aż do menopauzy. Doświadczenia na tle seksualnym, w przyjaźni i układach międzyludzkich ciągle się zmieniają w zależności od etapów życia kobiety.

Większość dziewcząt osiąga okres dojrzewania w wieku 9-15 lat. Pierwszą oznaką pokwitania zazwyczaj jest rozwijanie się biustu, najczęściej około 11 roku życia, a także pierwsza miesiączka, zwykle rok później. Dojrzałość płciowa jest w pełni osiągnięta, gdy krwawienie miesięczne jest w pełni regularne. Podczas procesu pokwitania dziewczęta mogą odczuwać niepokój wywołany zmianami zachodzącymi w wyglądzie ciała. W dodatku mogą fantazjować na temat nieosiągalnych mężczyzn , takich jak sławne gwiazdy muzyki młodzieżowej, którzy w ich mniemaniu są mniej groźni niż znani im mężczyźni.

Presja społeczna wywierana jest bardziej na dziewczętach niż na chłopcach, aby zachowywały się cnotliwie. Szczególnie rodzice bardziej się niepokoją wczesnymi kontaktami seksualnymi swoich córek niż synów, ponieważ dziewczęta mogą zajść w ciążę. Uważa się, ze media  i presja rówieśników na wczesne rozpoczynanie aktywności seksualnej przyczyniają się do występowania ciąż wśród nastolatek.

Doświadczenia seksualne. W dzisiejszych czasach więcej kobiet przeżywa okres swobody seksualnej przed wejściem w trwały związek z partnerem życiowym.  Wiele dostępnych metod antykoncepcyjnychumozliwiło dodzielenie współżycia płciowego od procesu prokreacji. Kobiety z wiekiem dostrzegaja, że miłości seks z wiernym , oddanym partnerem zapewnia  im poczucie bezpieczeństwa. W śród osób samotnychnie dominuje już grupa młodych ludzi w wieku 18-25 lat, ale sa to osoby raczej starsze