Wróżby i wierzenia związane z katarzynkami

katarzynki

Wróżby i wierzenia związane z katarzynkami

Katarzynki to odpowiednik andrzejek dla młodych kawalerów, kultywowany jeszcze w XIX wieku, obecnie zapomniany i jeżeli wspominany, to przede wszystkim w kontekście swojego odpowiednika dla panien.

Każdy zna więc wierzenia andrzejkowe, natomiast gorzej ze znajomością zwyczajów katarzynkowych. Także temu świętu towarzyszyła ciekawa otoczka, szkoda więc, że pamięć o nim odeszła w zapomnienie.

Dzisiaj mamy więc dla was kilka zwyczajów, wierszyków i przysłów związanych z katarzynkami.

Wróżba spod kubka

W katarzynki, podobnie jak w andrzejki, wróżono z kubków, trzech lub czterech, w zależności od inwencji biorących udział we wróżbie. Zabawa ta polegała na losowaniu ukrytych pod kubkami przedmiotów. W zależności od dokonanego wyboru zwiastowało to albo ożenek (jeżeli wylosowanym przedmiotem była obrączka), albo przypływ majątku (jeżeli mężczyzna wylosował monety), albo dobrą pracę (jeżeli wylosowano kłosy zboża), albo chwilowy zastój (pusty kubek). Przy losowaniu często wypowiadano słowa:

Kasiu, daj znać, co się będzie ze mną dziać.

Dziewczyna… spod poduszki

Ciekawy katarzynkowy zwyczaj wiązał się także z wkładaniem pod poduszkę dziewczęcej bielizny, przedmiotów czy ptasich piór. Miało to przynieść w nocy proroczy sen o przyszłej wybrance serca. Poniżej przykładowe interpretacje snu o konkretnych ptakach, jaki miały sprowadzić na śpiącego mężczyznę ptasie pióra pod poduszką:

  • kogut – pozostanie w stanie wolnym
  • kura biała – małżeństwo młodą panienka
  • kura czarna – małżeństwo z wdową
  • kura z kurczętami – małżeństwo z wdową z dziećmi
  • paw – małżeństwo z kobietą wyniosłą, próżną i dumną
  • sowa – małżeństwo z kobietą mądrą, chociaż nieurodziwą lub niesympatyczną
  • gołąb – małżeństwo z kobietą ładną i miłą, ale ograniczoną
  • kaczka – małżeństwo z gadułą
  • kukułka – małżeństwo z kobietą niedbającą o potomstwo
  • siwy koń – starokawalerstwo

Często również wkładano pod poduszkę karteczki z imionami kobiecymi czy literami alfabetu, które zaraz po przebudzeniu losowano, aby poznać inicjał imienia bądź całe imię ukochanej. Zwyczajowi temu najprawdopodobniej towarzyszył  następujący wierszyk:

Wskaż, proszę, wróżbo wybrankę,
Żonę i przyszłą kochankę!
Wyciągam karteczki cztery –
Są jej imienia litery!

Popularne było także związane z tym zwyczajem przysłowie:

W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny!

Wszystkim katarzynkowym zwyczajom towarzyszył natomiast następujący wierszyk:

Hej! Kasiu, Katarzynko!
Gdzie szukać Cię dziewczynko?
Wróżby o Ciebie zapytam,
Czekaj – wkrótce zawitam.

Bawmy się więc w Katarzyny,
Szukajcie chłopaki dziewczyny.
Zapytać więc trzeba wróżby
A nuż potrzebne już drużby!

Reply