Jak określa się wiek skał?

Jak określa się wiek skał?

Określanie wieku skał jest jednym z zadań, jakie stawia się przed geologią. Wiąże się ono z badaniami przeszłości Ziemi i ma na celu m.in. poznanie charakteru, sposobu oddziaływania i intensywności czynników działających na powierzchnię naszej planety w przeszłości.

W czasie badań skał określa się ich wiek względny oraz bezwzględny. Dzisiaj mam dla Ciebie kilka informacji odnośnie do tego, po jakie metody sięga się, w czasie badania wieku skał. Zapraszamy do lektury.

Wiek względny skał

Wiek względny skały to wiek określający, w jakiej erze, okresie lub epoce powstała dana skała. Do jego określania służy kilka metod. Najważniejsze omówione zostały poniżej.:

• Zasada superpozycji – zgodnie z tą zasadą warstwa skalna położona wyżej jest młodsza od leżącej niżej. Zasada ta może być stosowana na takich obszarach, gdzie w przeszłości nie doszło do żadnych zaburzeń tektonicznych.

• Metoda tektoniczna – polegająca na analizie niezgodności ułożenia warstw. Pozwala na ustalenie czasu ruchów górotwórczych, transgresji i regresji morskich.

• Metoda paleontologiczna (skamieniałości przewodnich) – polegająca na określaniu wieku względnego skały na podstawie zachowanych w skale szczątków roślinnych lub zwierzęcych. Skamieniałością przewodnią może być skamieniałość organizmu żyjącego w konkretnym okresie lub epoce geologicznej, na znacznych obszarach kuli ziemskiej. Na przykład: skała, w której znaleziono skamieniałości archeocjatów, pochodzi z kambru, bo tylko w tym okresie żyły te zwierzęta.

• Metoda analizy pyłkowej – polegająca na na analizie pyłków roślin zachowanych w osadach. Dzięki wiedzy na temat rodzaju oraz ilości tzw. „pyłków przewodnich” można datować osady na podstawie diagramu pyłkowego.

• Metoda archeologiczna – stosowana jest do określania wieku skał młodych, w których zachowały się różne wyroby wykonane przez ludzi w przeszłości, na przykład naczynia, biżuteria, monety itp.

Wiek bezwzględny skał

Wiek bezwzględny skały to ilość lat, jaka upłynęła od momentu jej powstania. Ustala się go dzięki następującym metodom:

• Metoda radiometryczna – polegająca na wykorzystywaniu zjawisk rozpadu pierwiastków promieniotwórczych w skale. Najczęściej stosowana jest metoda uranowa. Każdy pierwiastek promieniotwórczy ma określony czas połowicznego rozpadu. Dla uranu 238 wynosi on 4,5 mln lat. Oznacza to, że po upływie tego czasu potowa uranu ulegnie rozpadowi i przemieni się w ołów. Kiedy upłynie kolejnych 4,5 mln lat, ponownie rozpadowi ulegnie połowa uranu zawartego w skale. Ustalenie wieku skały wiąże się więc z obliczeniem stosunku uranu do ołowiu. W metodzie radiometrycznej wykorzystuje się także inne pierwiastki, takie jak na przykład stront czy potas. Do badania wieku szczątków organicznych stosuje się izotop węgla C14. W czasie życia każdego organizmu w jego ciele gromadzi się węgiel C14. Czas połowicznego rozpadu węgla aktywnego wynosi 5570 lat. Określenie wieku szczątków organicznych pozwala na  pośrednie ustalenie wieku skały, w której szczątki się zachowały.

• Metoda dendrochronologiczna – należąca do metod biologicznych. Polega na analizie słojów przyrostu rocznego w pniach drzew żyjących, kopalnych, a także drewna pochodzącego ze starych budynków. Porównanie słojów w różnych pniach pozwala na określenie przebiegu warunków wegetacji do 8200 lat wstecz

• Metoda pyłkowa (palinologiczna) – polegająca na badaniu pyłków roślinnych. Zajmuje się badaniem pyłków zawartych w torfie lub w osadach na dnie jeziora. Pozwala na określenie warunków wegetacji i zmian szaty roślinnej na pewnych obszarach.