Jak wywabić plamę?
Zaplamienia ubrania, mebli, tapicerek itp. nie jesteśmy w stanie przewidzieć, a w przypadku wielu substancji skutecznie można wywabić plamy tylko wówczas, gdy zadziała się błyskawicznie. Stąd też wskazane jest, abyśmy zawsze posiadali pod ręką niezbędne do ich wywabiania środki, w które możemy zaopatrzyć się w sklepie lub w aptece.
Do tradycyjnych, stosowanych jeszcze przez nasze babcie środków, które mają właściwości wywabiające plamy, zalicza się: amoniak, aceton (zmywacz do paznokci), benzynę, glicerynę, talk, terpentynę, spirytus denaturowany oraz wodę utlenioną. Na rynku dostępnych jest też wiele odplamiaczy, które obecnie możemy kupić w każdym sklepie. Jeżeli decydujemy się na ich stosowanie, musimy pamiętać, aby najpierw zapoznać informacją o sposobie ich użycia. Z reguły są one substancjami toksycznymi, nieobojętnymi dla skóry rąk, oczu i środowiska. Muszą być nie tylko starannie przechowywane (z dala od żywności i niedostępne dla dzieci), ale również stosowane z zachowaniem maksymalnej ostrożności.
Jak likwidować plamy?
Gdy chcemy pozbyć się plamy, musimy pamiętać o kilku szczegółach:
- po pierwsze – działajmy jak najszybciej, nie czekając, aż się plama utrwali. Nie powinno się wiec odkładać np. zaplamionej odzieży do pojemnika z brudną odzieżą, aby tam czekała na upranie;
- po drugie – bierzmy pod uwagę nie tylko rodzaj substancji, która spowodowała plamę (tłuszcz, sok, kawa, herbata itp.), ale i rodzaj zaplamionego materiału. Inaczej bowiem trzeba postępować z włóknem naturalnym, takich jak na przykład len, bawełna czy wełna, a inaczej z tkaniną sztuczną, która pod wpływem chemicznego odplamiacza może ulec zniszczeniu. Plamę wprawdzie wywabimy, ale na jej miejscu może powstać dziura lub odbarwienie;
- po trzecie – podczas wywabiania plamy podkładajmy pod zabrudzone miejsce czysta, miękką szmatkę. Samą plamę przecierajmy wacikiem zwilżonym substancją odplamiającą lub nakładajmy ją bezpośrednio na plamę. W przypadku plam tłustych, które usuwamy za pomocą rozpuszczalnika, trzeba miejsce wokół plamy dobrze zwilżyć wodą, aby nie spowodować powstania brzydkiego zacieku.
Plamy z owoców
Plamy powstałe na tkaninach, które są odporne na wysoką temperaturę, posypujemy natychmiast gruba warstwą soli, a po kilkunastu minutach przelewamy przez to miejsce wrzątek. Następnie pierzemy zabrudzone miejsce w ciepłej wodzie z dodatkiem płynu do prania lub mydła.
Jeśli mamy w domu amoniak, możemy zaplamioną odzież lub obrus zanurzyć na dwie godziny w wodzie z jego dodatkiem (1 łyżka na litr wody), a potem wyprać.
Tkaniny kolorowe o nietrwałych barwach musimy jak najszybciej zanurzyć w zsiadłym mleku, serwatce lub 10-proc. roztworze kwasku cytrynowego. Gdy plama przestanie być widoczna, szybko spłukujemy zastosowaną substancję, aby nie odbarwić tkaniny.
Plamy z czarnych jagód zwilżamy surowym mlekiem, a kiedy tkanina wyschnie, przemywamy wacikiem zanurzonym w roztworze boraksu (1 łyżka), amoniaku (2 łyżki) i wody (pół szklanki). Na zakończenie pierzemy zabrudzone miejsce w ciepłej wodzie z dodatkiem płynu do prania lub mydła..
Tkaniny z tworzyw sztucznych odplamiamy sokiem cytrynowym (kwaskiem), a następnie dobrze spłukujemy.
Plamy z lodów
Plamy z lodów owocowych zmywamy zimną wodą. Lody śmietankowe, kakaowe czy czekoladowe pozostawiają plamy trudniejsze do wywabienia. Najlepiej posypać je talkiem, a potem wyczyścić benzyną.
Jedynie tkaniny z tworzyw sztucznych nie wymagają benzyny, a wystarczy je wyprać w wodzie z dodatkiem mydła lub płynu do prania.
Plamy z herbaty
Plamy na białym obrusie skraplamy sokiem z cytryny i od razu spłukujemy wodą. Jeżeli plama nie zniknie, zabieg powtarzamy do skutku.
Na tkaninach wełnianych powinniśmy stosować mieszaninę spirytusu denaturowanego i octu, którymi przemywamy plamę, a następnie szybko osuszamy ją wsiąkliwą szmatką.
Plamy z kawy
Tkaniny bawełniane zaraz po splamieniu moczymy w chłodnej wodzie i spieramy. Tkaniny białe zanurzamy na kilkanaście minut w roztworze bielinki lub 5-proc. wodzie utlenionej i szybko spłukujemy.
Plamy na tkaninach wełnianych i jedwabnych pokrywamy gliceryną, a po kilku minutach spłukujemy letnią wodą. Plamę przestarzałą pozostawiamy na całą noc w wodzie z gliceryną i potem spłukujemy. Zaplamiony dywan wełniany szybko osuszamy, a następnie plamę pocieramy wacikiem nasączonym mieszaniną spirytusu denaturowanego i octu. Dywan z tworzywa sztucznego przecieramy zimną wodą często zmienianymi tamponami z waty lub ligniny.
Plamy z tłuszczu
Plamy na tkaninach z włókien naturalnych wywabiamy, używając benzyny, i pamiętamy o zabezpieczeniu przed zaciekami (tkaninę wokół plamy zwilżamy wodą). Włókna sztuczne wymagają szybkiego prania w ciepłej mydlanej wodzie.
Tłuste plamy na obiciach z tworzyw sztucznych likwidujemy także ciepłą wodą z płynem do zmywania naczyń lub proszkiem zawierającym detergenty. Aby woda nie wsiąkała, trzeba przecierane miejsce szybko osuszyć.
Obicia z tworzyw naturalnych odplamiamy z tłuszczu, nakładając papkę z talku zmieszanego z benzyną. Po kilku minutach czyścimy ostrą szczotką.
Plamy z tuszu
Z tkanin bawełnianych i lnianych plamy usuwamy, używając czystego alkoholu, który następnie spłukujemy.
Tkaniny jedwabne i wełniane najpierw lekko zwilżamy woda, a potem posypujemy suchym kwaskiem cytrynowym. Po paru minutach spłukujemy wszystko wodą.
Tkaniny syntetyczne musimy natychmiast wyprać w letniej wodzie.
Plamy z atramentu
Z bawełnianych kolorowych tkanin takie plamy najłatwiej usuwamy sokiem cytrynowym lub zmywaczem do paznokci (acetonem). Pod splamione miejsce podkładamy miękką ściereczkę, a następnie mocno zwilżonym wacikiem wklepujemy sok bądź zmywacz, przy czym podkład kilkakrotnie zmieniamy.
Z tkanin białych wełnianych, bawełnianych i jedwabnych wywabimy atrament ciepłym roztworem 5-proc. amoniaku, który trzeba szybko spłukać wodą.
Zaplamione atramentem tkaniny syntetyczne zanurzamy na kilkanaście minut w ciepłym mleku, a potem dobrze spłukujemy ciepłą wodą. Równie skutecznie działa zsiadłe mleko.
Plamy z krwi
Z tkanin, które można prać w wodzie, usuwamy je najpierw 10-proc. wodą utlenioną lub 5-proc. amoniakiem, a następnie spłukujemy zimną wodą. Można też namoczyć je w zimnej wodzie z solą, a po 12 godz. pierzemy w wodzie z dodatkiem proszku. Pamiętajmy, że ciepła woda, a zwłaszcza gorąca, utrwala plamy z krwi i sprawia, że nie dają się one usunąć.
Jeśli plama z krwi powstała na tkaninie, którą pierzemy chemicznie, należy rozpuścić w niewielkiej ilości wody tabletkę polopiryny i powstałą papką pokryć plamę. Pokryte miejsce trzeba szybko wysuszyć, np. suszarką do włosów, i usunąć proszek ostrą szczotka.
Plamy z nikotyny
Z białych tkanin plamy można usunąć surowym żółtkiem zmieszanym ze spirytusem, a potem szybko spłukać wodą. Z tkanin kolorowych – trzeba najpierw zmyć plamę wodą utlenioną i spłukać.