Wróżby i zwyczaje andrzejkowe

Wróżby i zwyczaje andrzejkowe

Wieczór andrzejkowy obecnie jest świetną okazją do spotkania w gronie znajomych i dobrej imprezy. Czasami zdarza nam się powróżyć, nawiązując do starych tradycji, jednak z reguły wróżby stanowią jedynie bardzo miły dodatek.

Częściej wróżą dzieci szkolne, które traktują wyniki wróżb często ze śmiertelną wręcz powagą, młodzież i dorośli raczej rezygnują z przestrzegania tego zwyczaju.

Panny na wydaniu – pierwsze odbiorczynie andrzejkowych wróżb

Pierwotnie jednak było zupełnie inaczej – wróżby andrzejkowe stanowiły centrum wieczoru, miały charakter matrymonialny, a wróżeniu poświęcały się tylko i wyłącznie niezamężne, najczęściej nastoletnie dziewczęta, szukające partnera, marzące o zamążpójściu i ciekawe swojego przyszłego małżonka.

Początkowo rytuały andrzejkowe odprawiano indywidualnie i traktowano je śmiertelnie poważnie, wiążąc z ich wynikami przyszłość, z czasem przybrały one formę zbliżoną do współczesnych spotkań, w czasie których panny na wydaniu usiłowały dowiedzieć się tego, co czeka je w życiu małżeńskim, jak będzie wyglądał ich przyszły wybranek czy kiedy mogą się spodziewać ślubu i wesela.

Dzisiaj mamy dla was opis kilku najciekawszych wróżb i zwyczajów andrzejkowych, kultywowanych niegdyś przez nasze prababki.

Wróżby andrzejkowe indywidualne

Wróżby andrzejkowe indywidualne, jak łatwo się domyślić, przeprowadzane były przez dziewczęta w samotności.

Z ciekawszych warto tutaj wymienić kultywowane na Kresach Wschodnich wysiewanie w garnkach lub na kawałku pola ziarna lnu oraz konopi,  które później grabiono… męskimi spodniami. Dziewczęta wierzyły, że sprowadzi to w najbliższym czasie do domu wartościowego kandydata na męża.

Praktykowano również całodniowy post i modlitwę do świętego Andrzeja w przededniu jego święta. Działania te miały na celu zachęcenie świętego, aby we śnie ukazał dziewczynie oblicze przyszłego ukochanego. Zwyczaj ten kultywowany był powszechnie, właściwie wszędzie tam, gdzie odprawiano andrzejkowe wróżby. Podobnie było z kolejnym zwyczajem – oto bowiem wierzono, że jeżeli ucięta przez pannę w andrzejki gałązka wiśni lub czereśni zakwitnie w wigilię Bożego Narodzenia, to dziewczyna wyjdzie niedługo za mąż.

Wróżby andrzejkowe zbiorowe

Zbiorowe wróżby andrzejkowe mają długą tradycję, chociaż początkowo podchodzono do nich z rezerwą, ceniąc bardziej wróżby indywidualne. Z czasem jednak przekonano się do nich i w andrzejkowy wieczór gromadka panien na wydaniu w podobnym wieku starała się wspólnie przewidzieć swoje matrymonialne losy.

Do ciekawszych zbiorowych andrzejkowych wróżb zaliczyć można np. kultywowane do dzisiaj losowanie przedmiotów o symbolicznym znaczeniu. Dla przykładu listek oznaczał staropanieństwo, obrączka czy wstążka z czepka zwiastowały bliski ślub, z kolei różaniec stan zakonny.

Nikomu nie trzeba chyba też przypominać o laniu wosku przez klucz i wróżeniu z zastygłej woskowej masy. Z cienia rzucanego przez nią oceniano m.in. sylwetkę przyszłego ukochanego, zgadywano jego zawód czy cechy charakteru.

Do dzisiaj wróży się także z butów. Wróżba ta polega na ustawianiu butów jeden za drugim od ściany do progu. Ta z dziewcząt, której but pierwszy dotrze do progu, jako pierwsza wyjdzie za mąż.

Istnieją też wróżby nowoczesne, wymyślone współcześnie.

Na przykład pisze się imiona na dwóch kartkach (często w kształcie serca) – na jednej męskie, na drugiej żeńskie. Dziewczyna przekłuwa z czystej strony kartkę z imionami chłopców, a ten, na którego trafi, ma zostać jej przyszłym oblubieńcem, z kolei chłopiec przekłuwa kartkę z imionami dziewczyn.

Do pomocy we wróżeniu wykorzystywano niegdyś także zwierzęta, najczęściej psy. Dla przykładu strona, z której zaszczekał pies usłyszany przez pannę w wigilię świętego Andrzeja, miała być tą, z której przyjdzie przyszły ukochany. Dziewczęta kładły też na ławie placki posmarowane masłem bądź innym tłuszczem, przyprowadzały psa i uważnie obserwowały, który placek ten zje najpierw – jego właścicielka miała bowiem wyjść za mąż jako pierwsza.

Jakie wróżby andrzejkowe znają Polacy?

[tube]http://www.youtube.com/watch?v=WHSeZIXlDtI[/tube]

Andrzejkowe wróżby w przedszkolach i szkołach

[tube]http://www.youtube.com/watch?v=a8YaOuwFti0&feature=related[/tube]