Lucerna siewna – właściwości i zastosowanie

Lucerna siewna

Lucerna siewna jest rośliną pochodzącą z rodziny motylkowatych, krewna m.in. koniczyny, łubinów, nostrzyków, przelotów, cieciorki itp. Inaczej nazywa się ją także lucerną błękitną, niebieską, fioletową, pastewną, chlebową, leczniczą, motylkowatą, lucerną od krzywicy itp. Różne nazwy nadaje się jej przede wszystkim w Szwecji, Francji i USA, gdzie jest bardzo popularna.

Dzisiaj roślina ta pozyskiwana jest przede wszystkim dzięki uprawom, jednak czasami można spotkać jeszcze okazy rosnące dziko, m.in. na ugorach i przydrożach.

Właściwości lucerny

Lucerna to bylina osiągająca nawet 100 cm wysokości. Długoogonkowe liście posiadają po trzy jajowate listki, o ząbkowanych brzegach. Jej kwiaty są motylkowe z ciemnymi żyłkami, i zbierają się w wydłużoną główkę. W naszym klimacie lucerna z reguły kwitnie w miesiącach letnich – przez czerwiec, lipiec, zdarza się, że do połowy sierpnia. Jej owoce to ciemne, spiralne strąki, pokryte delikatnymi włoskami oraz siatką nerwów. Każdy strąk zawiera po kilka nasion brunatnożółtych, nerkowatych.

Lucerna siewna najlepiej rośnie w rejonach ciepłych oraz suchych, jest bowiem gatunkiem typowo stepowym, wymagającym żyznej gleby oraz sporej ilości światła. Dobrze znosi upały. Jej korzenie posiadają białe brodawki, które zawierają symbiotyczne bakterie, przyswajające z powietrza m.in. azot.

Pochodzenie lucerny

Zgodnie z podaniami chińskimi oraz arabskimi lucerna siewna należy do najstarszych roślin uprawnych. Jej pochodzenie nie jest jednak dokładnie znane współczesnemu człowiekowi. Była uprawiana ponad 2500 lat temu na terenie ówczesnej Persji – to wiemy na pewno. Dzięki Arabom miała następnie dotrzeć do południowej i zachodniej Europy, gdzie była uprawiana na paszę zieloną i na siano oraz jako pokarm dla nędzarzy. Możliwe jednak, że jej miała swój początek w Mongolii, skąd poprzez oazy Azji Środkowej i Azji Mniejszej powędrowała do rejonu śródziemnomorskiego. Za pośrednictwem Arabów dotarła na Półwysep Iberyjski.

Dokładną datę dotarcia lucerny do naszego kraju ciężko ustalić – był to albo XVI, albo XVII wiek. Najlepiej w naszym klimacie rośnie lucerna nerkowata (Medicago lupulina), kwitnąca u nas od maja do września, o kwiatach w kolorze żółtym. Wyrasta do 45-50 cm w górę i wydaje dobrze kiełkujące nasiona. Ponadto możemy też spotkać lucernę sierpowatą (Medicago falcata) o nasionach w kształcie sierpu (stąd ponoć jej nazwa) i kwiatach również w kolorze żółtym.

Spotyka się też niekiedy lucernę mieszańcową (Medicago media), która to odmiana powstała ze skrzyżowania dwóch poprzednich gatunków, tj. lucerny nerkowatej i lucerny sierpowatej.

Natomiast najcenniejszy gatunek i przydatny do celów ziołoleczniczych, tj. lucerna siewna (Medicago sativa), występuje w naszym kraju na razie jeszcze dość rzadko. Jest głównie hodowana w ogródkach przydomowych, ogródkach działkowych i w skrzyniach przez emerytów do celów wyłącznie leczniczych. Niekiedy spotyka się pojedyncze egzemplarze w stanie dzikim.

Klimat naszego kraju – jak dotąd – nie sprzyjał temu gatunkowi w masowej, polowej uprawie. Dlatego m.in. stale się importuje z krajów zachodnich nasiona lucerny siewnej. Nasiona te powinny być w ciągłej sprzedaży w sklepach zielarskich i sklepach ze zdrową żywnością oraz w hurtowniach zielarskich.

W Szwecji wykorzystuje się różne gatunki lucerny do celów leczniczych, co trwa już od dwóch stuleci. Badania naukowe prowadzone w krajach nordyckich potwierdzają stare doświadczenia medycyny ludowej, że lucerny mają także właściwości lecznicze i zawierają znaczne ilości witamin oraz różnych pierwiastków, które są niezbędne dla zdrowia. Dodatkowo lucerna zawiera też znaczne ilości cysteiny i innych związków, które zapobiegają m.in. przedwczesnemu powstawaniu zaćmy ocznej u ludzi. Obecnie lucerna jest już hodowana prawie na wszystkich kontynentach.

Kiedy warto stosować lucernę siewną?

Jest szereg chorób i dolegliwości, przy których lucerna wykazuje świetne właściwości lecznicze i łagodzące. Są to między innymi:

• alkoholizm,
• alergie,
• anemia,
• problemy z apetytem (lucerna stymuluje apetyt),
• zapalenie stawów,
• zatrucia,
• konieczność oczyszczenia organizmu,
• cukrzyca,
• krwotoki,
• wrzody trawienne,
• zmęczenie umysłowe i fizyczne,
• gorączka,
• DNA,
• przewlekłe zapalenie wyrostka,
• wysokie ciśnienie krwi,
• żółtaczka,
• choroby nerek (działa oczyszczająco),
• laktacja,
• zaburzenia jelitowe oraz nudności,
• zaburzenia przysadki,
• zaburzenia układu moczowego.