Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

Witaminy stanowią grupę związków organicznych, które są niezbędne, aby procesy życiowe w organizmie przebiegały prawidłowo. Są niesamowicie zróżnicowane, jeżeli chodzi o budowę i pełnione funkcji, mają jednak pewną wspólną cechę — nie mogą być, poza nielicznymi, wytwarzane przez organizm, lecz muszą mu być dostarczone z pożywieniem.

Jeśli więc dochodzi do niedoborów witamin w organizmie, to bardzo często przyczyną jest niewłaściwy sposób żywienia. Długotrwały brak witamin w pożywieniu wywołuje dość swoiste zespoły chorobowe zwane awitaminozami. Witaminy dzieli się na dwie grupy: rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K) i rozpuszczalne w wodzie (C i kompleks witamin grupy B).Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są wraz z nimi wchłaniane i magazynowane w tkankach organizmu. Jeśli są przyjmowane w nadmiernych ilościach, zwłaszcza w postaci preparatów farmaceutycznych, mogą wywołać objawy zatrucia (z reguły w przypadku witamin A i D). Dzisiaj mamy dla Ciebie nieco wiadomości właśnie o witaminach rozpuszczalnych w tłuszczach.

  • Witamina A

Warunkuje ona prawidłowy wzrost i rozwój organizmu, pobudza tworzenie nowych komórek, tkanek, odgrywa istotną rolę w procesie
widzenia. Jest niezbędna do zachowania prawidłowego stanu nabłonka skóry i błon śluzowych. W przypadku jej niedoboru dochodzi do wysychania skóry, nieprawidłowego rogowacenia, szczególnie w okolicach łokci, ramion i podudzi, które określa się jako „gęsią skórkę”. Wpływa również na zwiększenie odporności organizmu.

Występuje w formie czynnej (retinolu) w produktach zwierzęcych (masło, wątroba, ryby, jaja) oraz w postaci prowitaminy — karotenów, pomarańczowych barwników roślinnych (marchew, dynia, cykoria, strączkowe, szpinak, sałata, szczypior, nać pietruszki, koper zielony, morele, pomidory, papryka), które w organizmie przechodzą w retinol. Do optymalnego wchłaniania witaminy A i karotenów potrzebna jest pewna ilość tłuszczu w pożywieniu oraz związków przeciwutleniających, np. witaminy E i C.

  • Witamina E

Oprócz tego, że jest najważniejszym przeciwutleniaczem dla witaminy A i niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, zapobiega także powstawaniu tzw. nadtlenków, którym przypisuje się działanie rakotwórcze. Rozpowszechnił się też pogląd o ochronnej roli witaminy E w procesach starzenia się organizmu. Przypisuje się jej również regulowanie procesów rozrodczych i zapobieganie bezpłodności. Szczególne zainteresowanie w kręgach medycznych wzbudziły efekty stosowania dużych dawek witaminy E w schorzeniach serca i naczyń krwionośnych, m.in. w ostrym zapaleniu żył i żylakowatym owrzodzeniu podudzi. Witamina E dzięki właściwościom przeciwutleniającym usuwa także starcze przebarwienia skóry, tzw. kwiaty starości. Informacje te nie uzasadniają jednak przyjmowania witaminy E bez zalecenia lekarza.

Niedobory witaminy E występują rzadko, ponieważ jest jej dużo w żywności, a ponadto organizm może ją magazynować w tkance tłuszczowej. Najwięcej witaminy E zawierają oleje roślinne, masło, wątroba, zielone warzywa liściaste i całe ziarna zbóż.

  • Witamina D

Zwana jest inaczej przeciwkrzywiczą. W organizmie jest odpowiedzialna za gospodarkę wapniem i fosforem, bierze udział w tworzeniu kości – niedobór jej wywołuje krzywicę u dzieci, objawiającą się zgrubieniami w stawach kończyn i na żebrach, pałąkowatymi nogami oraz wadliwym rozwojem zębów. U ludzi dorosłych niedobór witaminy D prowadzi do rozmiękczenia i zniekształceń kości, zwiększając ich podatność na złamania. Witamina D może być wytwarzana w organizmie pod wpływem światła słonecznego, dlatego tak ważne są – szczególnie dla niemowląt i małych dzieci – kąpiele słoneczne.

Występuje w niewielu produktach. Główne jej źródła to: jaja, masło, wątroba, mleko. Jest dość trwała — nie rozkłada się pod wpływem wysokiej temperatury i nie zmienia podczas długotrwałego przechowywania.

  • Witamina K

To od niej w dużej mierze zależy prawidłowa krzepliwość krwi. Jest aktywna również w tworzeniu tkanki kostnej, ma właściwości antybakteryjne oraz przeciwbólowe. Do niedoboru witaminy K dochodzi rzadko ze względu na jej zawartość w wielu produktach spożywczych, zwłaszcza pochodzenia roślinnego. Ponadto wytwarzają ją bakterie występujące w jelitach człowieka. Niedobory witaminy K bywają najczęściej następstwem leczenia antybiotykami.

Dobrym źródłem witaminy K są ciemnozielone warzywa liściaste (brokuły, sałata, szpinak, kapusta oraz ziemniaki). Z produktów zwierzęcych jedynym bogatym jej źródłem jest wątroba.

Reply