Leszczyna pod lupą
Leszczyna pod lupą
Leszczyna, zwana orzechem laskowym, jest jedną z najstarszych roślin sadowniczych. W naszych ogrodach leszczynę prowadzi się wyłącznie w formie krzewów, jednak najlepiej owocuje, gdy jest prowadzona jako drzewko niskopienne.
Dobrze rośnie na glebach żyznych, nieco wilgotnych, w miejscach widnych i nasłonecznionych. Równocześnie trzeba podkreślić, że znosi dobrze zacienienie, ale wówczas gorzej owocuje. Jest rośliną jednopienną, zwykle obco- i wiatropylną. Wegetację rozpoczyna już na przedwiośniu, a nawet podczas dłuższych cieplejszych okresów zimowych; w łagodne zimy zakwita już na początku lutego, a najpóźniej w kwietniu.
Jak hodować leszczynę?
Leszczyna jest rośliną długowieczną, ponieważ ma dużą zdolność do wytwarzania odrostów korzeniowych, pozwalających na odmłodzenie krzewu przez usuwanie starych konarów. W sprzyjających warunkach oraz przy dobrej pielęgnacji może owocować nawet 60 lat. Ta roślina charakteryzuje się także odpornością na niskie temperatury. W naszym klimacie największe niebezpieczeństwo grozi więc nie samym krzewom, a kwiatostanom. Owszem, pąki leszczyny są w stanie pełnego spoczynku wytrzymać mrozy do nawet -30°C, ale z chwilą, gdy zaczną się rozwijać, ich wytrzymałość na niskie temperatury zmniejsza się gwałtownie.
Sadzenie leszczyny
Leszczynę powinno się sadzić na stokach północnych lub wschodnich. Wynika to z faktu, iż stoki południowe przyspieszają wegetację, co w rezultacie zwiększa niebezpieczeństwo przemarzania kwiatów po zimowych ociepleniach. W ogrodach przydomowych najlepiej sadzić leszczynę od północnej strony budynków, w pewnej odległości od murów, aby krzewy zimą były zacienione, latem zaś dobrze oświetlone. Najlepiej sadzić leszczynę pod koniec października lub na początku listopada. Jeżeli nie można posadzić krzewów jesienią, trzeba to zrobić bardzo wcześnie na przedwiośniu.
Przed sadzeniem leszczyny, zwłaszcza na glebach lżejszych, wskazane jest nawożenie dobrze rozłożonym obornikiem, kompostem lub innym nawozem organicznym. W ogrodach przydomowych leszczynę sadzi się w odstępie 2 m od granicy ogrodu i co 2 – 3 m w rzędzie. Odległość między rzędami powinna wynosić 2,5-3 m. Dla krzewów o silnym systemie korzeniowym kopie się dołki większe, aby swobodnie rozłożyć w nich korzenie. W ogrodzie na słabej glebie zaleca się kopać większe dołki pod krzewy, ziemię z nich wykopaną rozrzucić po ogrodzie. Natomiast wykopany dołek, np. o średnicy około 50 cm, wypełnić kompostem lub inną żyzną glebą z dodatkiem torfu.
Przystępując do sadzenia, na dnie dołka usypujemy niewielki kopczyk z żyznej ziemi, ustawiamy na nim krzew leszczyny, rozkładając równomiernie korzenie i przysypujemy ziemią, dokładnie ją udeptując. Połamane i pokaleczone korzenie przycinamy ostrym sekatorem. Krzewy leszczyny należy sadzić 5-8 cm głębiej, niż rosły w szkółce.
Pielęgnacja leszczyny
W pierwszych latach po posadzeniu leszczyna ma niewielkie przyrosty i praktycznie nie wymaga cięcia. Jedynie aby uzyskać krzaczastą koronę, pędy przycina się wiosną na wysokości 15 – 20 cm nad ziemią. Należy też wybrać 4-6 odgałęzień, które stanowić będą główny szkielet korony. W tym okresie cięcie ograniczamy do niezbędnego usuwania gałązek uszkodzonych, rosnących do środka korony lub krzyżujących się. Odrosty korzeniowe należy usuwać latem lub wiosną.
Leszczyna rozpoczyna owocowanie zwykle w 3-4 roku po posadzeniu. W pierwszych latach plony są niewielkie. Wyższe plony dają krzewy prowadzone w formie drzewek niskopiennych o wysokości pnia 50-60 cm niż krzewy prowadzone w formie krzaczastej. Z jednego krzewu leszczyny można średnio zebrać 24 kg owoców. Jądra orzecha laskowego zawierają od 60% do 70% tłuszczy, około 16% białek oraz około 7% węglowodanów przyswajalnych dla człowieka. Są również bogate w sole mineralne, a szczególnie wapń i fosfor. Orzechy laskowe zawierają też dość dużo witamin, zwłaszcza A, C oraz z grupy B.
Są szczególnie zalecane dla dzieci, osób wyczerpanych nerwowo, a także intensywnie pracujących umysłowo. Stanowią również cenny surowiec dla przemysłu cukierniczego.
