Zespół przewlekłego zmęczenia

Choroba może trwać latami, a objawy miewają różne nasilenie. Często zdarzają się nawroty. U wielu chorych łagodne objawy utrzymują się do pięciu lat. Inni pacjenci całkowicie zdrowieją.

Przyczyna zespołu przewlekłego zmęczenia nie jest znana. Niekiedy pojawia się on w następstwie zakażenia wirusowego. Niektórzy uważają, że zbieżność tych schorzeń jest przypadkowa lub że zakażenia wirusowe mogą być wynikiem zmniejszenia odporności we wczesnej fazie omawianego zespołu.

Najnowsze badania wskazują, że osoby cierpiące na tę dolegliwość mają zwiększone stężenie melatoniny – hormonu wytwarzanego przez szyszynkę i regulującego rytmy dobowe. Innymi przypuszczalnymi przyczynami tego zespołu są zatrucia pestycydami lub ołowiem oraz małe stężenie estrogenów.

Nie bez znaczenia są również czynniki psychiczne. Połowie chorych dokucza depresja, a co czwarty ma inne problemy emocjonalne. Nie wiadomo jednak, czy te dolegliwości są przyczyną czy skutkiem zespołu przewlekłego zmęczenia. Wyniki badań wskazują, że najpoważniejsze czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia tego zespołu, to depresja, lęk i stres.

Są one jednocześnie skutkiem choroby, zwłaszcza gdy trwa ona miesiącami lub latami. Umysł i ciało są ze sobą ściśle powiązane za pośrednictwem hormonów, neuroprzekaźników i innych substancji wytwarzanych w organizmie. Ich stężenie zmienia się w trakcie chorób zarówno fizycznych, jak i umysłowych.

Objawy zespołu przewlekłego zmęczenia

Oprócz wszechogarniającego wyczerpania zespołu przewlekłego zmęczenia może powodować bóle głowy, nudności, kłopoty ze snem oraz osłabienie, bolesność i kurcze mięśni. Niektórym chorym trudno skoncentrować uwagę. Mają również osłabioną pamięć, trudności z utrzymaniem ciepła i obrzmiałe węzły chłonne. Niekiedy występują również zawroty głowy, niewyraźna mowa, ból gardła, omdlenia, zadyszka oraz nadwrażliwość słuchowa, wzrokowa, czuciowa i węchowa.

Zapobieganie zespołowi przewlekłego zmęczenia

Postaraj się zmienić tryb życia, odżywiaj się prawidłowo i regularnie uprawiaj ćwiczenia fizyczne. Spróbuj ograniczać stresy i naucz się opanowywać, zwłaszcza wówczas, gdy przeszedłeś już co najmniej jeden epizod zespołu przewlekłego zmęczenia.

Leczenie zespołu przewlekłego zmęczenia

Specjaliści zalecają stopniowy program ćwiczeń fizycznych. Osoby cierpiące na depresję mogą również skorzystać z terapii poznawczo-behawioralnej. Jej celem jest zmiana sposobu myślenia o chorobie i podjęcie prób poradzenia sobie z nią.

Wypoczynek i wysiłek

W okresie nawrotu choroby musisz codziennie wypoczywać. Brak aktywności fizycznej powoduje zmniejszenie masy mięśni i osłabienie jej. Jeśli możesz, zacznij stopniowo ćwiczyć. Początkowo wysiłek powinien być niewielki, możesz spacerować lub pływać. Kiedy stan zdrowia się poprawi, zwiększaj intensywność i czas trwania wysiłku, ale przerywaj, gdy tylko poczujesz zmęczenie. Jeśli objawy pojawiają się i znikają, staraj się wypocząć, kiedy poczujesz, ze nadchodzą. W ten sposób skrócisz czas trwania nawrotu choroby.

Jak radzić sobie ze stresem?

Poproś osoby ze swego otoczenia, by zmniejszyły wymagania wobec Ciebie. Naucz się im odmawiać, gdy będzie to konieczne. Uspokajająco działa słuchanie taśm relaksujących oraz regularnie uprawianie łagodnych ćwiczeń i technik oddechowych jogi.

Co jeść?

Zdrowe odżywianie się wzmacnia odporność i ułatwia opanowywanie stresów. Unikaj jedzenia produktów z dodatkiem cukru, zwłaszcza jeśli nie masz apetytu. Jedzenie słodzonych produktów może wywołać serię nagłych wzrostów stężenia glukozy we krwi. Po każdym takim wzroście następuje gwałtowny spadek stężenia glukozy – znacznie poniżej normy. Wtedy czujesz zmęczenie. Pij również mniej napojów, które zawierają kofeinę i alkohol, natomiast dużo innych płynów.

Jednocześnie z omawianym zespołem może występować uczulenie pokarmowe – na jeden lub więcej składnik pożywienia. Nasila ono opisywane objawy. Jeśli podejrzewasz, że jesteś uczulony, spróbuj na jakie pokarmy i unikaj ich. Najczęstszymi przyczynami alergii pokarmowych są mleko, pszenica i produkty fermentowane, np. ocet, ser, marynaty i sos sojowy.

Preparaty uzupełniające

Prawdopodobnie chorym pomaga zażywanie preparatów witaminowych. Jeśli chcesz pobudzić układ odpornościowy i zwiększyć zasób energii, zażywaj preparaty zawierające: witaminy A, C i E oraz selen i koenzym Q10, witaminy z grupy B, magnez, potas, cynk. Możesz też zażywać preparat wielowitaminowy z dodatkiem składników mineralnych.

Leki ziołowe

• Pij codziennie, co najmniej przez sześć tygodni, filiżankę herbatki z mieszanki jeżówki, szczawiu kędzierzawego, przytulii czepnej i indygowca.
• Lukrecja bardzo wszechstronne wzmacnia i chroni organizm, m.in. działa przeciwwirusowo. Może również zwiększać wydzielanie kortyzolu, hormonu uwalnianego podczas reakcji organizmu na stres. Zażywaj 2 do 3 g korzenia lukrecji dziennie. Jeśli po 6-8 tygodniach poczujesz się lepiej, stopniowo zmniejszaj dawkę lukrecji. Zacznij natomiast codziennie zażywać niewielka ilość żeń-szenia, który wykazuje działanie przeciwdepresyjne i regenerujące. Ostrożnie m.in w chorobach serca i krążenia – zasięgnj porady lekarza-zielarza. Zamiast żeń-szenia możesz stosować traganek. Skuteczny bywa również dziurawiec, który działa przeciwdepresyjnie.
• Można również stosować olej z wiesiołka lub ogórecznika.

Aromatoterapia

Kiedy chcesz się odprężyć po przebytym stresie, zroś chusteczkę do nosa kilkoma kroplami olejku lawendowego i wdychaj opary.

Zrób sobie relaksująca ciepłą kąpiel z dodatkiem olejków: geraniowego, lawendowego, sandałowego i ylanowego (po 2 krople każdego z nich).

Kiedy czujesz przygnębienie, wdychaj, aby poprawić nastrój, opary z chusteczki do nosa zroszonej kilkoma mieszaniny, sporządzonej z 20 kropli olejku szałwiowego, 10 kropli różanego i 10 kropli bazyliowego w pierwszych 20 tyg ciąży.

Esencje kwiatowe Bacha

Pomagają łagodzić napięcia psychiczne i emocjonalne towarzyszące zespołowi przewlekłego zmęczenia. Esencje te są wskazane, dla osób, które cierpią na depresję lub nie interesują się otoczeniem. Przed ich zastosowaniem, trzeba określić na jakie zaburzenie cierpi dana osoba. Poznanie przyczyny problemu stanowi pierwszy krok do jego rozwiązania.

• Powojnik – poprawia koncentrację uwagi.
• Oliwka – wskazana przy różnego rodzaju stresach i silnym wyczerpaniu.
• Lek pierwszej pomocy – przeciwdziała skutkom stresu, szoku i urazu.
• Dzika róża – przeciwdziała apatii.
• Wierzba – łagodzi rezygnację i zgorzknienie.

Kiedy potrzebny jest lekarz?

• Gdy wyczerpanie i inne objawy choroby nie ustępują mimo stosowania przez dłuższy czas opisywanych metod.
• Gdy dolegliwości utrudniają pracę, sen kontakty towarzyskie i inne ważne czynności.
• Gdy po długim okresie poprawy następuje silny nawrót choroby.