Co warto wiedzieć o menopauzie?
Wiek, w którym występuje menopauza u kobiet żyjących w kręgu kultury zachodniej, to średnio 50 lat. Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii określają ten wiek na 50, 8, badania amerykańskie przeprowadzone na populacji kobiet z Massachusetts – na 51, 3, a polskie badania przeprowadzone na populacji kobiet wielkopolskich – na 49±3,9.
Wiek dla menopauzy
Na to, w jakim wieku wystąpi menopauza, wpływają następujące czynniki: czynniki socjoekonomiczne; wysokość nad poziomem morza miejscowości, w której mieszka kobieta; palenie papierosów; utrata jajnika w młodym wieku; czynniki dziedziczne; przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych; picie alkoholu (w ograniczonym zakresie).
Zespół klimakteryczny jest to zespół objawów związanych z przekwitaniem, do których zalicza się objawy naczyń i około ruchowe (uderzenia gorąca, nocne pocenie), somatyczne (zawroty i bóle głowy, parestezje) i psychiczne (nadpobudliwość, obniżenie nastroju). Uderzenia gorąca pojawiają się u większości kobiet w 6-12 miesięcy przed menopauzą, a zanikają zwykle w 2-3 lata po menopauzie.
Czynniki sprzyjające ich występowaniu to: gorąca i wilgotna pogoda, gorące pokarmy, używki, przebywanie w ciasnych pomieszczeniach oraz stres psychiczny. Uderzenia gorąca są szczególnie nasilone w pewnych stanach patologicznych, takich jak nadczynność tarczycy, gruczolak i guz chromo chłonny nadnerczy. Za występowanie objawów wypadowych są odpowiedzialne zmiany w stężeniach neuroprzekaźników, np. adrenaliny, dopaminy, serotoniny, opioidów i prostaglandyn, działających lokalnie na poziomie różnych ośrodków mózgu.
Objawy menopauzy
Występowanie uderzeń gorąca powoduje obumieranie dendrytów komórek nerwowych. Rozpoznanie depresji można postawić u około 50% kobiet zgłaszających się do lekarza z powodu dolegliwości okresu klimakterium. Cechy charakterystyczne zespołów depresyjnych występujących w okresie klimakterium to: duże natężenie lęku, wyrażające się w niepokoju psychicznym, trwodze i podnieceniu ruchowym, urojenia depresyjne, często o treści nihilistycznej, niekiedy absurdalnej, którym towarzyszą tendencje samobójcze.
Uważa się, że przyczyną występowania objawów psychicznych zespołu klimakterycznego jest niedobór estrogenów oraz wywołane nim zmniejszenie stężenia i aktywności procesów odpowiedzialnych za nastrój (serotonina) i napęd w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, a także brak pobudzania receptorów estrogenowych zlokalizowanych w obrębie układu limbicznego. Przyczyną pojawienia się objawów psychicznych mogą być inne objawy zespołu klimakterycznego działające na zasadzie tzw. efektu domina.
Objawy psychiczne częściej występują w powiązaniu z; depresją w przeszłości, niższym statusem socjoekonomicznym, stresami w życiu osobistym, problemami seksualnymi, długotrwałymi kłopotami ze zdrowiem, utratą partnera lub zatrudnienia oraz izolacją społeczną. Główną przyczyną umieralności kobiet po menopauzie jest choroba niedokrwienna serca. Niedobór estrogenów jest przyczyną niekorzystnych zmian w profilu lipidowym, zmian w obrębie ściany naczyniowej promujących powstawanie blaszki miażdżycowej i agregację płytek, co prowadzi do zwężenia światła naczyń i turbulentnego przepływu krwi.