Kalendarz na 9 miesięcy
Małżeństwo będą ce w okresie rozrodczym powinno być stale przygotowane na możliwość zaistnienia ciąży, stąd też oboje małżonkowie powinni dbać o dobry stan zdrowia, likwidować ogniska zakażenia w migdałkach, zatokach, okołgoębowe i zakażenia dróg moczowych.
Pamiętać należy, że tylko część chorób daje objawy kliniczne, wiele zaś przebiega w sposób utajony i można je rozpoznać za pomocą specjalnych badań laboratoryjnych. Dobre samopoczucie jest więc często zwodnicze. Unikać więc trzeba zajścia w ciążę w czasie okresowych zakażeń, nawet przeziębień, bezpośrednio po przejściu zakażenia.
Hipertermia – podwyższona podstawowa temperatura ciała na skutek zakażeń czy nawet gorącej kąpieli, trwającej ponad 15 minut, również sauna w okresie od 14 do 26 dnia ciąży – mogą być przyczyną zaburzeń rozwoju cewy nerwowej i powstania wad wrodzonych być przyczyną zaburzeń rozwoju cewy nerwowej i powstania wad wrodzonych układu nerwowego.
W tym kresie należy unikać nawet bezobjawowych zatruć chemikaliami, napromieniań oraz niedoborów pokarmowych w zakresie obniżonego białka i witamin, nadmiernych wysiłków fizycznych i psychicznych, urazów i depresji, utrzymywać odpowiednią atmosferę w rodzinie, opartą na miłości i zaufaniu. Należy szczególnie podkreślić, że szkodniki szkodliwe mogą działać jeszcze silniej niż w czasie jej trwania.
W pierwszych 2 miesiącach ciąży powiększający się zarodek wykazuje oznaki życia podobne jak rosnąca roślina. W tych pierwszych miesiącach następuje różnicowanie związków narządów i dlatego okres ten jest szczególnie wrażliwy na wpływ środowiska. Tymczasem początek ciąży albo bywa niezauważony, albo zlekceważony.
Do lekarza kobiety zgłaszają się późno, najczęściej juz po okresie uformowania związków narządów , tak, ze okres ten nie podległ opiece lekarskiej, a na ogół kobieta sama nie przywiązuje do niego specjalnej wagi. Bezwzględnie jest to najtrudniejszy okres w życiu człowieka i najbardziej niebezpieczny dla jego rozwoju. W tym czasie bowiem pod wpływem szkodliwych czynników mogą powstawać wady wrodzone.
Dlatego po zatrzymaniu miesiączki należy natychmiast:
- izolować się od wpływów czynników szkodliwych
- Przejść na odmienny sposób życia
- Poruszać się wolniej
- Unikać gwałtownych wysiłków fizycznych, jak stresów spychicznych
- Nie dźwigać
- Nie biegać
- Ograniczyć podróżowanie
- Unikać bardzo zimnych i gorących kąpieli
Dlatego po zatrzymaniu miesiączki należy natychmiast:
- Izolować się od wpływu czynników szkodliwych
- Przejść na odmienny sposób życia
- Poruszać się wolniej
- Unikać gwałtownych wysiłków fizycznych, jak stresów psychicznych
- Nie dźwigać
- Nie biegać
- Ograniczyć podróżowanie
- Unikać zimnych i gorących kąpieli
Należy ponadto zapobiegać wpływowi czynników szkodliwych, unikać kontaktu z chemikaliami i napromieniowania, nie przyjmować zbędnych leków, unikać zakażeń, w większych skupiskach ludzkich.
Trzeba pamiętać, że grypa jest często przyczyną poronienia, porodów przedwczesnych i martwych urodzeń. Opieka nad ciężarną w pierwszych 2 miesiącach ciąży jest jak dotąd niedostateczna. W 2-3 tygodniu po zatrzymaniu miesiączki należy udać się do lekarza w celu potwierdzenia ciąży. Lekarz zbiera wywiad odnośnie do chorób męża, żony i ich rodziców oraz chorób ciężarnej oraz wywiad z zakresu miesiączkowania, przebiegu ewentualnych poprzednich ciąż, bada i wydaje skierowania na badania laboratoryjne i podaje wytyczne konieczne do uwzględnienia w czasie ciąży, o których już wspomniano uprzednio.
Ciąża jest stanem odmiennym i ciężarna może mieć różne zachcianki i tak np. może przestać lubić te rzeczy, które lubiła wcześniej. Dzieje się tak na skutek zmian hormonalnych i metabolicznych, które mogą się objawiać nudnościami i wymiotami, najczęściej między 4 a 6 tygodniem ciąży, czasem utrzymującymi się do 15 tygodnia . Objawy te można łagodzić przez częste przyjmowanie posiłków w małych porcjach; węglowodany należy przyjąć przed wstaniem w łóżku. Stan emocjonalny często wpływa na częstość i nasilenie objawów. Należy ważyć się w tym czasie co tydzień, i przy znacznym ubytku wagi – porozumieć się z lekarzem.
Po upływie dwóch miesięcy ciąży rozwój wszystkich narządów i układów jest już daleko zaawansowany i płód jest mniej podatny na choroby i czynniki szkodliwe.
W trzecim miesiącu narządy i układy podlegają dalszemu różnicowaniu , wytwarzają się między nimi połączenia i powstaje organiczna całość. Mózg wysyła sygnały, mięśnie odpowiadają na bodźce, występują ruchy kończyn, dłoń zaciska się w piąstkę, twarzyczka układa się w grymasy, otwierają się usta. Pierwsze ruchy są totalne – całe ciało reaguje na bodziec. Następnie reakcje zawężają się do obszaru pobudzanego.
W trzecim miesiącu płód zaczyna upodabniać się do człowieka. W Końcu pierwszego trymestru płód ma rozwinięte wszystkie narządy i układy – stanowi jednolity organizm. Nie może jednak żyć samodzielnie.
W następnym trymestrze następuje doskonalenie i przekształcenie narządów, kształtują się cechy różniące człowieka od gatunku człekopodobnych. W dziewiątym tygodniu płód jest wielkości 3,8 cm, waży 4 g, ale ma już wygląd ludzki. Można odróżnić płeć, słyszeć bicie serca, zarysowują się zawiązki pierwszych zębów. W 12 tygodniu płód ma 7,5 cm długości, waży 14 g. Z cech charakterystycznych obserwuje się przeciwstawność kciuka i odruch chwytny. Ruchy ciała zaczynają nabierać cech celowości. Dźwiganie ciężarów, bieganie, stany emocjonalne powodować mogą zaburzenia w krążeniu w postaci wahań w ciśnieniu krwi matki, co może wpływać na krążenie maciczne i powodować zaburzenia w stanie zdrowia zarodka czy płodu.
W związku z tym nie wolno dźwigać, biegać, należy ograniczyć stosunki w okresie przypadającej miesiączki. Spać należy 9 godzin dziennie, spacerować 3 godziny dziennie, odpoczywać po południu, nie siedzieć długo bez ruchu, unikać stania, nie przepracowywać się, robić przerwy w pracy.
Konieczna jest 10 -15 minutowa przerwa w pracy, pospacerowanie lub położenie się z nogami ułożonymi wyżej. Trzeba starać się odprężyć umysłowo, fizycznie i emocjonalnie. Całe zachowanie ciężarnej powinna cechować ostrożność. Przy podnoszeniu dziecka lub cięższych rzeczy należy zginać kolana przy rozstawionych szeroko nogach i prostych plecach. Wyprostować się należy powoli , trzymać przedmiot blisko siebie i posługiwać się mięśniami nóg. Przy siadaniu plecy należy trzymać prosto, ręce umieścić na poręczach krzesła, przesunąć się ku przodowi i unieść się pionowo do góry, pomagając sobie mięśniami rąk i nóg.
Czwarty miesiąc. W czasie drugiego trymestru nie kształtują się nowe narządy, następnie jedynie doskonalenie już istniejących. Płód rośnie szybko, wykonuje pewne ruchy, które na początku były niewyczuwalne. W czwartym miesiącu płud ma 15 cm długości i osiąga wagę 114 g. Jest to jedyny okres w życiu płodowym, gdzie płód tak szybko rośnie i przybiera a wadze. Serce bije od 120-160 razy na minutę, a więc dwa razy szybciej od serca matki.
W tym czasie można już wysłuchać tętna płodu, słyszy się również szmery wywoływane przepływem krwi przez naczynia pępowinowe i łożyskowe. Na powierzchni mózgu pojawiają się bruzdy, zwoje , jego przednia część pokrywa pozostałe, okolica czołowa i ciemieniowa – jako siedlisko inteligencji i pamięci – zarządzają czynnością ruchową. Powieki są jeszcze zrośnięte.
Ustępują dolegliwości wczesnego okresu ciąży, a apetyt poprawia się . Należy w tym czasie przyjmować duże ilości białka i witamin, a ograniczyć ciasta i słodycze. Ważyć się co tydzień. W drugim trymestrze występować mogą :
- niedokrwistość
- objawy ciąży bliźniaczej
- objawy zatrucia ciążowego.
Piąty miesiąc. Długość ciemieniowo- siedzeniowa osiąga 19 cm, a waga 230 g. Płód zawieszony jest w /4 l płynu owodniowego, który raz na trzy godziny ulega całkowitej wymianie . Płyn owodniowy jest osłona mechaniczną i utrzymuje właściwą ogólna temperaturę ciała płodu.
Główka jest już owłosiona , wyrastają brwi, na palcach dłoni, stóp rosną paznokcie. Szkielet składa się z twardej tkanki kostnej.
Matka wyczuwa ruchy płodu i może również odróżnić również obrót całego ciała od kopania nóżkami. Płód może mieć czkawkę, która powoduje rytmiczne wstrząsy w jamie brzusznej matki co 2-4 sekundy i zwykle ustępuje po około pół godziny. W okresach spokoju płód zapada w drzemkę; matka wyczuwa kiedy śpi ponieważ po przebudzeniu przeciąga się .
W piątym miesiącu wzrasta waga. Jeśli przyrost ten nie następuje, należy udać się do lekarza w celu ustalenia przyczyny. Jeśli stan ten jest związany z niedomogą łożyska, ciężarna powinna więcej leżeć i więcej przyjmować białek i witamin. W przypadkach niedokrwistości może występować uczucie nadmiernego znużenia , mdłości; skóra przybiera wówczas odcień bladości. Niedokrwistość często łączy się z obecnością ognisk zakażenia ale to już powinien ustalić lekarz. Należy unikać zwiększonego wysiłku w związku z obciążeniem układu krążenia , płuc oraz nerek. ciężarna powinna uczęszczać na wykłady, żeby się dowiedzieć o zmianach jakie zachodzą w jej ustroju w czasie ciązy i porodu oraz nauczyć się oddychać i odprężać.
Szósty miesiąc. Obserwuje się duży przyrost wagi – do pół kilograma na tydzień. Zwiększa się zapotrzebowanie ciężarnej na białko i witaminy. Długość ciemieniowo- siedzeniowa płodu wynosi 25-30 cm, a waga 700 g. Proporcje jego ciała są prawie takie same jak po urodzeniu; skóra ma barwę czerwona , jest pomarszczona, brak jej podściółki tłuszczowej, której zadaniem jest samodzielna regulacja temperatury ciała. Dzieci urodzone w tym czasie giną , nawet jeśli umieści się je w tym czasie w wyższej temperaturze. Płód jest pokryty warstwa mazi płodowej, nasila się proces kościotwórczy, chociaż zawartość wapnia u płodu 6-miesięcznego wynosi tylko 12 %. Kręgosłup składa się z 33 kręgów, 150 stawów i tysiąca więzadeł .
Znaczne obciążenie i przyrost wagi powodują , że po dłuższym wysiłku ciężarna może odczuwać znaczne zmęczenie i bóle krzyża . Powinna więc częściej odpoczywać , trzymając nogi wyżej. Unikać stania – chodzić lub leżeć. W czasie jazdy samochodem wskazane są częste przerwy i odpoczynek. Należy unikać noszenia paczek szczególnie po piętrach, gdyż znaczny ciężar może powodować poród przedwczesny. Jeśli wystąpią trudności ze snem, najlepiej ułożyć się na boku, zginając kończyny, a pod brzuch położyć poduszkę. Nie należy zapominać o wizycie u lekarza, analizach i przyjmowaniu zaleconych leków. Trzeba unikać przeziębień , a przy spoceniu czy przegrzaniu zmieniać koszulkę przy uprzednim wytarciu się.
Siódmy miesiąc. Coraz większa możliwość przeżycia płodu [pza organizmem matki. Podczas tego trymestru waga ciała płodu zwiększa się podwójnie (900-1350g), ale długość tylko 18 cm, osiągając 30 cm. Jeżeli w siódmym miesiącu następuje urodzenie , to dziecko ma 10 5 szans na przeżycie.
Aby mogło się utrzymać przy życiu układ nerwowy musi osiągnąć dostateczny rozwój, szczególnie zaś mózg, z czym wiążą się rytmiczne ruchy oddechowe , ruchy połykania i regulacja podstawowej temperatury ciała. Dziecko jest zdolne do krzyku. w siódmym miesiącu następuje intensywny rozwój . W korze mózgowej powstają ośrodki słuchu, wzroku, powonienia, ruchu itd.
Zaczyna się również różnicować osobowość płodu, oparta na strukturze i czynności jego układu nerwowego. W tym miejscu jądra zstępują do moszny u większości płodów płci męskiej.
Prawie wszystkie kobiety odczuwają duszność po wysiłkową. Zwykle wiąże się to z jakimś niepokojem. Należy powiedzieć o tym lekarzowi, który wyklucza inne poważniejsze sprawy w sercu i w płucach. To samo dotyczy tzw. palpitacji serca. Czasem w czasie ciąży występują omdlenia spowodowane krótkim momentem niedostatecznego dopływu krwi do mózgu podczas przepływu krwi do narządów miednicy. Przy takiej skłonności należy powoli wstawać z łóżka lub z krzesła .
Podobne objawy mogą wystąpić podczas dłuższego stania lub na skutek zastoju w kończynach dolnych. Należy więc unikać stania . Niektóre kobiety skarzą się na skurcze ciała, zwłaszcza w nocy. Wskazane jest wówczas masować te miejsca , w których występują dolegliwości, albo wstać, żeby rozciągnąć mięśnie łydki. Należy ograniczyć słodycze. Zgaga występuje na skutek zarzucania treści żołądka do przełyku objawiać się może paleniem czy pieczeniem, co często nasila się przy nachyleniu lub kładzeniu. Należy wtedy wykluczyć z diety ostre przyprawy, należy kontrolować swój apetyt i wykonywać zlecenia lekarskie.
Osmy miesiąc. W ósmym miesiącu zmniejsza się przyrost wagi ciężarnej. Płód ma długość 33 cm od szczytu głowy do kości ogonowej, waga jego wynosiła 1800 do 2200g. Rozwija się pod jego skórą podściółka tłuszczowa , wygładzają się fałdy skórne . Rączki i nóżki zaokrąglają się .
Skóra nabiera odcienia różowego. Szansa przeżycia po porodzie wzrasta do 70%. Zaburzenia mogą występować na tle oddychania na skutek niedostatecznego rozwoju pęcherzów płucnych; dziecko powinno po porodzie dostawać tlen. Płód w tym wieku jest bardziej podatny na zakażenia.
W tym okresie należy zwracać uwagę na ruchy płodu, a przy ich osłonieniu, zwłaszcza, gdy występują w liczbie mniejszej niż 10 naa godzinę , ciężarna powinna udać się natychmiast do leczenia lub do szpitala. Tak samo należy się zachować przy krwawieniu lub odejściu wód płodowych, zaburzeń w widzeniu i zawrotach głowy.
Na skutek zwiększonej masy ciała i powiększonego brzucha występują często bóle w okolicylędźwi. W poważniejszych przypadkach może zaistnieć ucisk na nerw kulszowy, objawiający się rwą kulszową . Wówczas ból występuje w posladku. Ucisk na inny nerw może z kolei doprowadzic do uczucia mrowienia i drętwienia na zewnętrznej stronie uda . Nalezy w tych przypadkach zwrócic się do lekarza i nieco zmienic sposób odzywiania: jesć chleb pełnoziarnisty, przyjmować witaminę B1 i chodzic na niiskim obcasie oraz często kłaśc się na boku.
Dziewiąty miesiąc. W tym miesiącu płód jest mniej ruchliwy niz poprzednio. W 36 tygodniu długosc ciemieniowo-siedzeniowa wynosi 35-38 cm, a całkowita 48-51 cm. Waga urodzeniowa około 3300 g. Chłopcy mają większa wagę. Zależy ona w dłuższym stopniu od odżywiania matki w czasie ciazy.
Powinno ono być takie, aby urodzone dziecko nie było zbyt duże. Trzeba kontrolować swój apetyt i używać więcej ruchu. W tym czasie płód przyjmuje pozycję do góry nogami, skóra i mięsnie brzucha matki ulegaja dalszemu rozciąganiu, płód nabiera odporności dzięki przechodzeniu do niego przeciwciał matki. Pod koniec dziewiątego miesiąca paznokcie dłoni i stóp rosna szybko, piersi u obu płci płodu są nabrzmiałe i twarde. W przewidzianym terminie przychodzi na na świat 75% dzieci, z odchyleniem do 10 -15 dni, to jest na 280 tydzień od pierwszego dnia ostatniej regularnej miesiączki.
Na 2-3 tygodnie przed porodem macica obniża się , co ciężarna odczuwa jako ulgę, gdyż łatwiej wtedy oddycha. może tez odczuwac lekkie skurcze macicy, jako tzw, bóle przepowiadające. Są one krótkotrwałe i nieregularne. Na 2-3 tygodnie przed porodem wzrost płodu jest wolniejszy, występuje bowiem zmiana wsteczna w łożysku, co nawet może utrudnic kontakt krwi matki z naczyniami włosowatymi płodu. Matka traci nieco na wadze.
Jeśli wystąpią obrzękinalezy zastosowac dietę bezsolną i skontaktować się z lekarzem. Nadal przygotowywac piersi do karmienia , postępować zgodnie z przyswojonymi zasadami i wykonywać dokładnie wszystkie zalecenia . Należy pamiętać, że karmienie piersią gwarantuje najlepszy rozwój dziecka . Ciężarna powinna unikac przebywania samotnie. Przy słabszych ruchach, krwawieniu nalezy natychmiast udac się do lszpitala. Zwykle juz przed rozpoczęciem akcji porodowej ciężarna zaczyna plamić. Odchodzi śluz z krwią . Rególarne bóle co 10 – 15 minut sa wskazaniem do szybkiego udania się do szpitala.