Historia cytologii, w jakim celu pobiera się wymaz z pochwy
W roku 1928 George Nicolas Papanicolaou, uznawany obecnie za ojca cytologii ginekologicznej, opublikował wyniki swoich badań nad składem komórkowym treści pochwowej u kobiet. Uwagę autora zwróciły dwa elementy: pozostające w korelacji z cyklem miesiączkowym zmiany w liczbie, układzie, budowie i barwliwości złuszczonych komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego pochwy i szyjki macicy oraz obecność u kobiet ze zdiagnozowanym rakiem szyjki macicy nietypowych komórek nabłonkowych. Były to badania pionierskie, tworzące podwaliny diagnostyki cytoonkologicznej.
Odkrycie w cytopatologii
Krokiem milowym cytopatologii stała się dopiero praca Papanicoaou i Trauta opublikowana w 1943 roku. Od tego czasu ocena rozmazu cytologicznego szyjki macicy i pochwy jest standardowym elementem badania ginekologicznego, stanowiącym metodę skaningową dla wykrywania jednego z najczęstszych nowotworów narządów płciowych u kobiet. Na przestrzeni lat ocena rozmazu cytologicznego według pięciostopniowej skali Papanicolaou okazała się niewystarczająca, gdyż nie dawała możliwości bezpośredniego przełożenia wyniku na rozpoznanie histopatologiczne, toteż w oparciu o sugestie patologów tworzono następne klasyfikacje.
Klasyfikacja Bethesda, opracowana w 1988 roku przez Amerykański Narodowy Instytut Walki z Nowotworami (National Cancer Institute), z modyfikacjami z roku 1992 i 2001, jest systemem obecnie obowiązującym, pozwalającym na podanie dokładnego opisu stwierdzanych zmian, zgodnego z terminologią patomorfologiczną. Daje ona ponadto odpowiedź na pytanie, czy materia) pobrano w sposób reprezentatywny, stwarzający możliwość jego oceny oraz czy obraz cytologiczny jest prawidłowy. Rozmaz powinien być pobrany przed badaniem ginekologicznym, przed badaniem USG z użyciem sondy dopochwowej, nie w czasie miesiączki.
Przygotowanie do badania
Przed badanie cytologicznym powinnaś wstrzymać się od współżycia przez okres 2-3 dni poprzedzających badanie, w tym okresie nie powinnaś również zakładać do pochwy leku w postaci globulek. Może to w znaczącym stopniu zakłócić obraz wymazu jak i dać nieprawidłowe wyniki. Ciąża nie jest przeciwwskazaniem do pobrania rozmazu. Po założeniu suchego (niezwilżonego żelem) wziernika do pochwy i uwidocznieniu szyjki macicy należy ocenić, czy konieczne jest delikatne osuszenie szyjki z nadmiaru treści pochwowej lub usunięcie śluzu.
Materiał komórkowy należy pobrać z całej tarczy części pochwowej, strefy przejściowej i kanału szyjki macicy do głębokości około 1 cm. Zaleca się obecnie pobieranie materiału szpatułkami lub szczoteczkami, nie wacikami (zbyt mała liczba komórek), oddzielnymi dla tarczy + strefa przejściowa i kanału szyjki. Materiał pobiera się „zdrapując” komórki z powierzchni. Najczęściej spotykaną trudnością jest właściwe pobranie komórek z kanału szyjki macicy u tych kobiet, które przeszły zabieg elektrokonizacji lub elektrokoagulacji. Stwierdzenie takiego stanu nie zwalnia od właściwego skriningu cytoonkologicznego. Należy użyć specjalnej cienkiej szczoteczki lub rozszerzyć ujście kanału szyjki macicy.
